schaatsen op tv

De cameranummering bij schaatsen is niet helemaal vanzelfsprekend. Zo schakelt NOS regisseur Astrid Wisman tijdens een ronde van camera 1 naar 2, naar 4, 6 of 7 en via camera 3 weer terug naar 1. In de loop der jaren zijn er camera's bijgekomen, maar de basisnummering is gebleven. Elke camera heeft een vaste plek langs de baan en zijn eigen rol. Zo is camera 2 er voor het overzicht bij de finish. Die staat hoog naast het rechte stuk. Camera 4 staat op het middenterrein en mag het shot lekker close afmaken. Op een kleine jib staat camera 6. Dat is een beweegbare arm op een statief, die laag over de kussens langs de baan kan vliegen en zo extra veel snelheid aan het beeld meegeeft. Camera 3 doet het rechte stuk aan de overkant van de baan.

Als kijker sta je er niet bij stil dat er minimaal zes cameramensen staan te zweten langs de kant van de schaatsbaan om die wedstrijden netjes in beeld te brengen. Met hun linker hand moeten ze heel rustig zoomen en de rechter hand moet met de juiste slag de scherpte verleggen. Is de schaatser ver weg, dan moet je langzaam draaien, maar naar mate hij of zij dichterbij komt wordt die slag groter. Dit geldt ook voor de bewegingen met de hele camera. Ver af moet je het subtiel doen en dichtbij gaat het keihard. Het is voor een deel een trucje, maar ook feeling en vooral routine.

Vroeger moesten cameramensen in opleiding dit oeverloos oefenen in een donkere studio met een modeltreintje. Die tijd heb ik helaas niet meer meegemaakt. Ik ben van de veel minder fijngevoelige gooi- en smijtgeneratie en heb het vak vooral in de praktijk geleerd. De eerste jaren deed ik vooral nieuws. Alles met de camera op mijn schouder. De echte basis heb toen ik jammer genoeg overgeslagen. Nu vind ik het subtielere werk steeds interessanter en daarom was ik blij dat ik dit weekend, bij de KNSB Cup in Groningen, eindelijk eens camera 7 mocht doen.

Camera 7 is een grote camera met een enorme (95x) zoomlens, die net na de finish aan het eind van het rechte stuk stond. Diagonaal tegenover camera 3. Op die positie heb ik wel eens eerder gestaan tijdens een tien kilometer, maar nooit gedurende een heel toernooi met ook snelle afstanden en al helemaal niet tijdens schaatswedstrijden bij kaarslicht.

De schaatsbaan Kardinge in Groningen, is bij lange na niet zo goed verlicht als bijvoorbeeld Thialf. Dat maakt het voor cameramensen extra pittig, want wanneer er minder licht is, moet het diafragma van de lens verder open en wordt de scherptediepte minder. Ingezoomd luistert het nóg kritischer en als zo'n schaatser hard op je af komt moet je als cameraman flink schroeven en exact in het tempo van de schaatser, anders draai je door de scherpte heen. Dit vergt opperste concentratie.

Ik heb echt drie te gekke dagen gehad ‘op’ camera 7, maar je begrijpt dat ik ouderwets op mijn tenen heb gelopen. Zeker de eerste twee dagen. Op zondag kreeg ik voor mijn gevoel eindelijk de boel een beetje onder controle, had ik gezien dat het voor mijn collega’s ook lastig was en werd ik zekerder van mijn zaak. Het leuke is ook dat je elke ronde een nieuwe kans krijgt en het waren er nogal wat dit weekend. Na even rekenen kwam ik alleen al voor de zondag op 317 rondjes. 
Of je beeld tijdens een ronde gebruikt wordt of niet, je moet scherp zijn. Elk moment kan een schaatser uit de bocht vliegen en word je geacht 'het' te hebben. Dus had ik aan het eind van de lange zondagmiddag vierkante lasogen en best een stijve nek van het turen in de zoeker, maar ook een voldaan gevoel. Het is echt kicken als het goed gaat en ontzettend leuk om na 22 jaar, 9 maanden en 28 dagen in het vak nog steeds nieuwe uitdagingen te hebben. Het allerliefst zou ik dit seizoen nog een paar weekenden op deze positie willen staan om het echt helemaal in de vingers te krijgen, maar de koek is verdeeld en de volgende keer mag een collega het doen. Dus vraag ik voor Sinterklaas een 400 meter lange modelspoorbaan en een 95x zoomlens... Dan kan ik lekker blijven oefenen.