wat jij kan doen (om je bedrijf te redden)

collega freelancers kom in actie tegen de wet DBA

wacht niet af tot het te laat is

de vervanger van de VAR moet worden herzien
zorg dat je geen 'collateral damage' van de nieuwe regels wordt

Inmiddels leeft het DBA verhaal ook in Omroepland. Veel collega freelancers zijn er van doordrongen dat ze een probleem hebben en de politiek moet gaan bewegen als we niet terecht willen komen in allerlei ingewikkelde schijnconstructies of de payroll. Alleen hebben de meeste goedwillende zelfstandige ondernemers er juist nooit gekozen om zich niet te verenigen of aan te sluiten bij een vakbond. Wij zijn gewend om voor onszelf op te komen en onze eigen zaken te regelen.

Dat is ook de reden waarom ik op eigen houtje opereer. Ik zit niet te wachten op vergaderzaaltjes en mensen die mij vertellen wat ik moet doen of wat de meerderheid van een clubje wil dat er gaat gebeuren. Hierdoor is het lastig om gehoord te worden, maar het is niet onmogelijk.

De afgelopen week hebben verschillende freelance collega’s mij gevraagd wat ze kunnen doen. Ik weet dat ook niet precies, maar met logisch nadenken en een beetje discussiëren kom ik tot de volgende vijf punten:

1 Lees je goed in.

Zorg dat je begrijpt wat er veranderd is nu de VAR is afgeschaft en hoe de belastingdienst, als er niets gebeurt, vanaf mei 2017 naar de relatie tussen jou en je opdrachtgever kijkt. Ben jij een echte ondernemer? Hoeveel opdrachtgevers heb je, heb je een arbeidsongeschiktheidsverzekering, denk je aan je pensioen en heb je een goede bedrijfsrisicoverzekering? Overleg dan eens met je grote opdrachtgevers en bespreek hoe zij de toekomst zien. Zoek uit of jij een ZZP’er bent die gewoon kan doorwerken of dat je een modelcontract nodig hebt en welk contract dan van toepassing is. Of misschien behoor je ook tot de grote groep die tussen de wal en het schip terecht komt en ben je net als ik collateral damage van de wet DBA?

Als je er niet van overtuigd bent dat het wel los zal lopen en vanzelf goed komt, moet je niet stil blijven zitten, maar laten zien dat je ondernemend bent.

2 Maak melding.

Er zijn op het internet meerdere meldpunten en online petities te vinden waar je terecht kan als je problemen hebt met de wet DBA. Maak daar gebruik van en geef aan wat de te verwachten knelpunten zijn in jouw geval. Ook als het je tot nu toe (nog) geen opdrachtgevers heeft gekost. Begin bij het meldpunt dat Staatssecretaris Wiebes heeft ingesteld bij de Belastingdienst, maar er is bijvoorbeeld ook een meldpunt van het CDA/ONL en eentje van ZZP Nederland. Ik heb zelf ook de online petitie ZZP-DBA-NEE getekend. Als niemand klaagt zal de politiek zich ook niet genoodzaakt voelen om iets te veranderen. Baat het niet, dan schaadt het niet.

3 Gebruik je eigen kracht.

Ik had zelf nooit gedacht dat ik in mijn eentje zoveel teweeg kon brengen. Het schrijven van een heldere brief opent blijkbaar deuren. Een goed filmpje misschien ook. Of misschien kan jij er een heel grappig lied over schrijven. Maak desnoods een mooie tekening. Het maakt eigenlijk niet uit hoe je aan de bel trekt, als er maar geluid uit komt. Welke omroepfreelancers maken het filmpje waarin helder wordt wat er over blijft van een avondje zappen als de ZZP’er niet meer mee mag doen?

Verzin iets. Begin klein. Met zoveel creatieve mensen moeten we toch indruk kunnen maken.

4 Laat zien dat je kan netwerken als een echte ondernemer.

We moeten nu vooral de politiek overtuigen van de noodzaak dat er iets moet veranderen. De arbeidswet is verouderd. Termen als ‘vrije vervanging’ en ‘gezagsverhouding’ zijn niet meer de juiste uitgangspunten. Er moet een betere meetlat komen waarlangs we gelegd worden. Dus trekken we staatssecretaris Wiebes aan zijn jas, minister Asscher, premier Rutte en alle woordvoerders in de Tweede Kamer die ZZP/DBA in hun portefeuille hebben:

Steven van Weyenberg (D66) 

Carola Schouten (ChristenUnie) 

Mei Li Vos (PvdA) 

Pieter Omtzigt (CDA) 

Erik Ziengs (VVD) 

Linda Voortman (GroenLinks)
Tony van Dijk (PVV) 

Laten we hoog inzetten. Misschien ken jij wel mensen die ergens hoog in de boom zitten. Ambtenaren, mensen bij de Belastingdienst, journalisten, juristen, maar desnoods ook bekende Nederlanders en programmamakers. Grijp elke gelegenheid om het idiote van dit verhaal uit te leggen en dat de huidige regelgeving niet deugt. De wet móét worden aangepast. Schijnconstructies, payroll of verlonen is voor een echte zelfstandig ondernemer geen optie.

5 Zet wat geld opzij.

Vroeg of laat zal het goed komen, dat kan haast niet anders. Alleen vrees ik dat we het van Wiebes niet hoeven te verwachten. Dus zijn er straks in maart eerst verkiezingen, dan moet er een nieuw kabinet komen en moeten zij nog eens gaan nadenken over een werkbare oplossing. Dat kan even duren. Laten we hopen dat onze opdrachtgevers voor die tijd niet in paniek raken, ons niet in de steek laten en niet al genoodzaakt zijn om ons in een payrollconstructie te dwingen. Als dat wel gebeurt kunnen we daar als ondernemers niet zonder slag of stoot mee akkoord gaan.

Wellicht moeten we begin 2017 met de ZZP’ers van omroepland een gezamenlijk bedrijfsuitje plannen. Dat alle freelance cameramensen, geluidsmensen, beeldtechnici, schakeltechnici, autocue operators, opnameleiders, belichters, LSM operators en freelance regisseurs, nu het nog aftrekbaar is, met z’n allen tegelijk een lang weekend naar de Efteling gaan. Of een avondje naar de film. Iemand suggereerde 15 maart 2017 en dat lijkt mij ontzettend grappig.

Of misschien moeten we wel een ingewikkeld en kostbaar proefproces aanspannen.

Dat kost allemaal geld. Zorg dat je het hebt en even tegen een stootje kan.


Jan Rein Hettinga is freelance cameraman. Hij schreef eerder over de wet DBA:

DBA update van cameraman Rein
Het verhaal van de cameraman die een open brief schreef?
Open brief aan Staatssecretaris Wiebes
Waarom freelancers in Omroepland zich zorgen moeten maken