28 augustus

Voor het programma M met Margriet van der Linden mocht Art Rooijakkers vandaag een Top 5 samenstellen van zijn favoriete reisprogramma’s. Zodoende kwam ik op Twitter oude opnamen tegen van Boudewijn Büch die dolenthousiast werd toen hij in Weimar de grafkist van zijn held Goethe kon aanraken. Beelden die ik precies 20 jaar geleden heb gemaakt voor het VARA reisprogramma De Wereld van Boudewijn Büch. Voor mij heel bijzonder om terug te zien. 
Het feit dat ik in 1998 vier lange reizen met Büch mocht maken heeft mij namelijk in allerlei opzichten gevormd. Ik was 26, net een paar jaar cameraman en van professioneel reizen had ik nog niet zo veel kaas gegeten. Boudewijn spoorde mij aan om te gaan schrijven, leerde me van alles over kunst, literatuur, muziek en geschiedenis. Hij had een uitgesproken kijk op televisie maken, was obsessief verzamelaar en net als ik groot liefhebber van The Rolling Stones. Het was een super interessante man die geweldig verhalen kon vertellen. Maar het was niet eenvoudig om lange perioden met hem onderweg te zijn. Boudewijn was nogal wispelturig. Niet alles wat hij zei was waar. Uiteindelijk heeft hij mij op buitengewoon vervelende manier aan de kant geschoven en ingeruild voor een andere cameraman. Dat heeft een behoorlijke deuk in mijn ego opgeleverd, maar toch kijk ik nu met veel plezier terug op de reizen naar Amerika, Duitsland & Tsjechië, Frankrijk & Zwitserland en op onze Italiaanse reis van bijna vijf weken, waarin we Goethe letterlijk achterna zijn gereisd.

Büch is inmiddels al bijna 16 jaar dood. Regelmatig werk ik met collega’s die niet eens weten wie hij was en die zijn fantastische reisprogramma, waarvoor ik in de nadagen heb mogen filmen, helemaal niet kennen. Dat is best gek. Volgens mij zou je De Wereld van Boudewijn Büch zo uit het archief kunnen halen en straffeloos opnieuw kunnen uitzenden. Het is alleen jammer dat het nog in het oude 4:3 formaat is gedraaid.

De afgelopen zomer was ik in Italië en moest ik ook vaak denken aan dat jaar met Boudewijn Büch. In Florence stond ik voor het eerst weer op pleinen waar we indertijd gefilmd hebben. Ik wilde daar nog over schrijven en dus dook ik vanavond even in mijn oude dagboek. Zo ontdekte ik dat Goethe vandaag jarig is. Daarom trakteer ik jullie maar even op een aardig stukje dat ik exact 20 jaar geleden schreef: 

Rügen & Berlijn, vrijdag 28 augustus 1998

We vieren de verjaardag van Goethe (28 augustus 1749) uitbundig. Hij zou vandaag 239 jaar worden. Bou zit met een papieren kroon die Saskia gemaakt heeft aan het ontbijt en we feliciteren elkaar uitbundig, dit tot grote verbazing van anderen in de ontbijtzaal. Het is half acht. Vroeger dan normaal, omdat we op tijd in Berlijn willen zijn. 

Van Rügen naar Berlijn is ongeveer drie en een half uur rijden. Rond de middag staan we voor het Savoy Hotel in Berlijn. Snel inchecken, de spullen op de beschikbare kamers zetten en in een taxi naar het voormalige Oost-Berlijn. Langs de Kaiser-Wilhelm-Gedächtniskirche, die Sieges Säule en de Brandenburger Tor naar Unter den Linden. Daar zijn in de buurt van Alexander­platz de musea die Boudewijn ons wil tonen. Eerst het Deutsch Historisches Museum om de geschiedenis van Duitsland te bekijken. Vooral de periode van 1933 tot 1988 vind ik interessant. Weer ontdek ik hoe weinig ik weet over onze recente geschiedenis. Gelukkig is vriend Boudewijn ook op een vrije middag onze gids. Alles wat we moeten weten legt hij geduldig uit. 

Na de lunch in een visrestaurant lopen we door het Alten Museum. Vooral het gebouw waarin de kunst staat is indrukwekkend. Het is ontworpen door K.F. Schinkel. De kunstwerken zijn uniek en bijzonder, maar het is niet mijn smaak. Binnen drie kwartier staan we weer buiten. Het laatste museum van de dag was het Pergamonmuseum, niet ver van de andere twee musea. Dit is volgens Boudewijn een verzameling van ordinaire kunstroof; door Duitsland gejatte kunst en cultuur uit Egypte. 

Berlijn in vogelvlucht. 

In een gigantische multimediashop zoeken we muziek uit. Ik krijg The Basement Tapes van Bob Dylan & The Band van Boudewijn. Het wordt langzaam normaal dat hij cd's cadeau doet. Zelf koop ik BB King en Hot Tuna. 

Met de taxi terug naar het hotel. 

Aan tafel in een Thai-Restaurant gaat het gesprek opeens over de moeder van het zoontje van Boudewijn. Vaak gingen ze samen met de jongen naar Italië. Hij vertelt ook hoe die vrouw achter hem aan zat. Het leek een vorm van stalking, die heel ingrijpend moet zijn geweest. Veel brieven van haar heeft Boudewijn weggegooid. Het verklaart misschien waarom hij nooit zijn post leest. 

Vervolgens spreekt hij openhartig over zijn tijd met Boudewijntje (niet Mickey) en over de dood van de jongen. Hoe hij gehoopt had het trauma te verwerken door het schrijven van De Kleine Blonde Dood. Het tegendeel gebeurde, omdat het boek een gigantisch succes werd. 

Ons gesprek ontstaat spontaan. Daar hebben wij niets aan gedaan. Stil en aandachtig hangen we aan zijn lippen. Zo'n gesprek is weer een tripje van de enorme sluier die rond Boudewijn hangt. Beetje bij beetje vertelt hij over zijn verleden. 

De lerares heeft zelf­moord gepleegd, nadat de film van het boek is verschenen. Voor Boudewijn was haar dood een soort verlossing. Ik kan me voorstellen dat zo'n 'relatie' en de dood van je kind invloed heeft op alle contacten die je daarna hebt.

Boudewijn is emotioneel, hij heeft het zichtbaar moeilijk met zijn eigen verhaal. Zijn ogen worden vochtig en hij houdt op met vertellen. Even is het stil aan tafel. Ik hoop alleen maar dat hij niet gaat snikken.

Theodor Holman heeft mij een tijdje geleden uitgelegd dat die zoon van Boudewijn nooit heeft bestaan. Ik weet het nu niet meer. Als ik Boudewijn vanavond zo zie, dan twijfel ik hevig. Als het een verzinsel is, dan gelooft Boudewijn er in ieder geval zelf in.