high society

Dagboek van een ZZP'er in crisistijd

(nr. 36 / dag 105)

De vorige week donderdag knapte er iets bij mij. Na afloop van de online Broadcast Media Society sessie heb ik een kwartier lang zitten staren naar het scherm van mijn laptop. De knoop in mijn maag was gigantisch. Al de hele crisis ben ik strijdbaar en vind ik mezelf gematigd positief, maar nu zakte de moed me in de schoenen. Het waren de wijze woorden van mevrouw Georgette Schlick (CEO FremantleMedia), die me het zetje gaven waardoor ik achterover kukelde in een diepe donkere put.  

Mij was gevraagd om tijdens de online meeting in te bellen met een vraag namens alle freelancers, die inmiddels meer dan 100 dagen werkloos thuis zitten. In een tot studio omgetoverde zaal van Beeld en Geluid zaten omroepkopstukken als Frans Klein (NPO), Paul Römer (Talpa Network), Boudewijn Beusmans (EndemolShine), Karin de Groot (ITV Studio’s), René Delwel (United), Ralf van Vegten (NEP) en dus zoals gezegd mevrouw Schlick. Ze werden over de complexe coronatijd aan de tand gevoeld door de altijd sympathieke Roos Moggré. Aan de andere kant van het internet keken een paar honderd geïnteresseerden uit de mediawereld mee.

Na een inleidend rondje, waarin de managers van al die grote belangrijke partijen uit de omroepwereld konden vertellen hoe ze hun organisatie in razend tempo radicaal hebben omgegooid en waarin ze aangaven dat ze inmiddels weer met iets meer vertrouwen vooruit durven te kijken, werd ik er via Zoom bij gehaald. Als “woordvoerder” van alle werkloze ZZP’ers probeerde ik een oproep te doen aan de grote bazen in Hilversum om de kleintjes niet te vergeten. Mijn idee is dat er snel meer gemaakt moet worden en dat het werk op een of andere manier eerlijk verdeeld moet worden, om de kennis en ervaring van freelancers binnenboord te houden. De beste mensen blijven niet bij de telefoon wachten tot omroepen, producenten of facilitaire bedrijven op een dag weer eens gaan bellen. Velen kunnen zich het helemaal niet veroorloven om nog maandenlang af te wachten.

Het is best lastig om dat goed te formuleren via een verbinding met vertraging. Gelukkig waren de eerste reacties begripvol, maar ik kreeg niet te horen wat ik het liefst wilde horen. Natuurlijk kiezen alle grote bedrijven nu voor ‘eigen mensen eerst’. Daar heb ik al ruim drie maanden alle begrip voor. Ik wilde vooral dat de ZZP’ers niet vergeten worden en dat er gekeken wordt wat we wél kunnen doen om de situatie te verbeteren. Samen een plan maken. Ieder brokje steun voor de ZZP’ers is welkom: Informatie, steun richting de politiek en het allerliefst verse opdrachten. 

Ik kan best tegen een stootje en ben realist genoeg om niet gelijk een oplossing te verwachten tijdens zo’n meeting. Ik werd echter hard in mijn ziel geraakt toen mevrouw Schlick het woord kreeg. Je moet het maar even terugkijken (hieronder, vanaf 31:40), dan begrijp je vast wat ik bedoel. 

Ze zei: “Het volume gaat nooit meer zo groot worden als wat het was en ook financieel gaat het ook nooit meer worden wat het was. Of het nou bij de Publieke Omroep is of bij de commerciëlen. Uiteindelijk zullen we hetzelfde moeten maken voor minder geld. Dat is gewoon de essentie, dus ook een oproep aan de freelancers: jullie kunnen je tarieven niet blijven handhaven. Dat geldt voor de acteurs, voor de cameramensen, alles. Iedereen zal water bij de wijn moeten doen.”

Waarop ik zei: “Er is geen water meer om bij de wijn te doen.” 

Schlick: “Jawel hoor. Als jij nu een job aangeboden krijgt en je moet het voor 20% minder doen, dan mag ik hopen dat je hem aanneemt, want dan heb je werk.”

Ik: “Dat ga ik niet doen.”

Schlick: “Kijk, en daar ligt een deel van de oplossing.”

Ik: “Dat kan ik niet, want ik heb net mijn buffer net opgegeten. Dan kan ik mijn arbeids-ongeschiktheidsverzekering niet meer betalen.”

Schlick: “Dan verschillen wij van mening.”

 

Ik was compleet uit het veld geslagen. Het enige wat ik gevraagd had was begrip voor alle ZZP’ers en nu kreeg ik ijskoud de deksel op mijn neus. Twintig procent! Kennelijk leeft mevrouw Schlick in de veronderstelling dat het geld aan de facilitaire kant van onze branche tegen de plinten op klotst. Ze zou beter moeten weten, want ze heeft zelf een tijdje aan het roer gestaan van dutchView. Blijkbaar is ze inmiddels vergeten dat het inkomen van een freelance cameraman geen vetpot is. Wij verdienen minder dan een schilder, automonteur of loodgieter. Om over geluidsmensen maar helemaal te zwijgen. 

Dit raakt ook niet alleen de freelancers, maar ook de facilitaire bedrijven en de mensen die daar in vaste dienst werken. De marges die deze bedrijven maken zijn piepklein en staan in geen enkele verhouding tot de investeringen die ze doen. 

In betere tijden maken we lange zware dagen, werken we op de gekste tijden en bijna altijd in het weekend. Door keihard te werken onder grote druk, terwijl we soms gekke risico’s nemen ten behoeve van allerlei programma’s en door onze ruggen en schouders langzaam maar zeker te slopen met zo’n zware camera, hebben we een buffertje kunnen opbouwen. Dat eten we nu noodgedwongen op. Op die manier betalen wij de heel hoge rekening van deze crisis. 

Een vriend van mij zei dat ik de opmerking van Schlick niet zo persoonlijk moet nemen… Maar het ìs heel persoonlijk! Dit raakt mij in iedere vezel van mijn bestaan. Het raakt mijn gezin rechtstreeks. De afgelopen maanden doe ik mijn uiterste best om er nog iets van te maken en ondertussen loopt het banksaldo gestaag achteruit. Tot nu toe kan ik geen gebruik maken van overheidssteun en betaal ik mijn belastingen keurig. Ik hoop vurig dat ik de komende maanden de hypotheek, mijn AOV en pensioentje kan blijven betalen. Nieuwe gympen kopen voor de kinderen of die grotere fiets.

Min twintig procent. Ze zei het echt. Nu. Nu we al drie maanden aan het infuus hangen…

 

In een vervolgsessie van de Broadcast Media Society zei NPO baas Frans Klein: “Er werd een beetje gesuggereerd alsof iedereen heel blij en vrijwillig een freelancer of ZZP’er is, nou dat is natuurlijk niet zo in heel veel gevallen. Het is ook de markt die dat soort situaties dicteert. En wij zitten enorm te worstelen met het vraagstuk hoe zet je nou prijzen in de markt? Dan kan je natuurlijk ook de gedachte hebben: Je kan beter een gezonde prijs voor een freelancer hoog houden en dan genoegen nemen met minder productie, dan dat je alleen maar gaat zakken. En dat je mensen bij wijze van spreken tot een bepaalde grens, ik wil niet gelijk zeggen de armoedegrens…. Ik vond het een pittige discussie.”

 

Nou, ik ook! Ik loop er al een week mee rond en heb lang getwijfeld of ik hier een stuk over moest schrijven. Natuurlijk wil ik geen fittie met mevrouw Schlick, maar ik vind wel dat alle ZZP’ers zich moeten realiseren hoe er in de top van zo’n belangrijke productiemaatschappij wordt gedacht. Twintig procent.

Zij wil koste wat kost evenveel blijven maken. Nu noodgedwongen voor veel minder geld. Ik denk dat we mensen normaal moeten belonen en dan maar minder moeten maken. Dat gaat natuurlijk ten koste van werkgelegenheid, maar liever met een kleinere club blijven leven, dan dat we er allemaal kapot aan gaan. 

Blijkbaar zit het bedingen van kortingen zo in haar DNA dat ze het zelfs op zo’n ongelukkig moment nog vol overtuiging probeert. Maar timing en empathie zijn ook managementkwaliteiten. 

                                                                                                                                                 

.