Amsterdam. Onherkenbaar in beeld. Het is zo’n typisch televisiezinnetje waar je niet over nadenkt. Doe het maar eens. Onherkenbaar in beeld.
Is dat een tegenstelling of niet? Het is in ieder geval een van de grootste dilemma's voor een cameraman.
Nog niet zo lang geleden moest ik voor een actualiteitenprogramma een interview met een meisje filmen. Ze had veel meegemaakt waar ze niet trots op was en wilde voorkomen dat mensen haar zouden herkennen van de televisie. Ook wilde ze liever niet dat de buren, vrienden en bekenden te weten kwamen wat ze had uitgespookt. Ze was bereid haar verhaal te vertellen, maar absoluut onherkenbaar in beeld.
Zo’n voorwaarde stellen aan programmamakers klinkt eenvoudiger dan het in de praktijk is. Onherkenbaar in beeld kan namelijk op veel manieren, maar de meest effectieve vorm is toch weigeren. Neem nooit voor een lens plaats als je heel zeker wil zijn dat het niet mis gaat. Helaas laten veel personen (die vaak net ontdekt hebben dat niet iedereen te vertrouwen is) zich graag inpakken door de mooie praatjes van een bureauredacteur.
Iemand onherkenbaar maken is een helse klus. Onherkenbaar is maar zelden echt onherkenbaar. In negen van de tien gevallen is het plaatje spannend, maar ziet iedereen die de hoofdpersoon goed kent, gelijk wie het is.
Een cameraman doet het in ieder geval bijna nooit goed. De kijker wil liefst alles zien, maar de geïnterviewde heeft er belang bij dat er zo min mogelijk te zien is. En de programmamaker weet niet precies wat wel en wat niet kan of wat er is afgesproken. Die gaat er dan een beetje tussenin zitten. Het gevolg is dat er vaak discussies op de set ontstaan, na afloop op de redactie en in de montage moet het dan worden opgelost. Of niet.
Je kan iemand in silhouet plaatsen. Lees donker maken, maar dat moet heel grondig gebeuren. Ik heb ooit een hoertje in tegenlicht geplaatst, maar toen ik ’s avonds op een te licht afgestelde televisie naar het nieuws keek was mevrouw duidelijk herkenbaar.
Cruciaal is dat je filmt in een ruimte waar je de controle hebt over het licht. Zo'n ruimte is lang niet altijd voor handen. Daar houden redacteuren zelden rekening mee, omdat zij vaak niet weten wat het technisch inhoudt om iemand onherkenbaar in beeld te brengen.
Je kan allen handen filmen, iemand van achteren aanschieten of een onscherp shot maken, maar dan is de stem voor velen nog te herkennen. Pas als je die vervormt, iemand helemaal vermomt én in het donker plaatst, is hij of zij echt onherkenbaar. Maar dan blijft er eigenlijk niets meer over. Zo’n smurfenstemmetje leidt bovendien nogal af van de inhoud.
Het komt dus regelmatig voor dat de afspraken over ‘onherkenbaar in beeld’ voor de geïnterviewde en de ploeg op locatie niet helder zijn. Dat komt meestal voort uit het feit dat de redactie vaag is over de mogelijkheden en de consequenties. Niet alle programmamakers maken zich even druk over de veiligheid van geïnterviewden. Soms is het belangrijker om iemand over de streep te trekken met halve waarheden of onduidelijke afspraken. Onder het mom van ‘slapende honden niet wakker maken’ wordt dan lang niet alles dichtgetimmerd. Of er worden tijdens het voorgesprek toezeggingen gedaan die de regisseur/verslaggever en cameraploeg ter plaatse nooit waar kunnen maken.
Zo ook bij dat meisje waar ik laatst moest filmen. Het werd een heel gedoe. Ik stond onwijs te klooien op een vierkante meter en het duurde lang voor we een fatsoenlijke oplossing hadden. Uiteindelijk was ik nog niet gelukkig met het resultaat, maar het kon er mee door. Het interview werd gelukkig prachtig. En ik hoop dat het meisje door niemand herkend zal worden. Zij heeft al genoeg problemen gehad.
Wel heb ik nog één prangende vraag: waarom hebben mensen met problemen altijd zo’n klein huis waar je je kont niet kan keren?
Is dat een tegenstelling of niet? Het is in ieder geval een van de grootste dilemma's voor een cameraman.
Nog niet zo lang geleden moest ik voor een actualiteitenprogramma een interview met een meisje filmen. Ze had veel meegemaakt waar ze niet trots op was en wilde voorkomen dat mensen haar zouden herkennen van de televisie. Ook wilde ze liever niet dat de buren, vrienden en bekenden te weten kwamen wat ze had uitgespookt. Ze was bereid haar verhaal te vertellen, maar absoluut onherkenbaar in beeld.
Zo’n voorwaarde stellen aan programmamakers klinkt eenvoudiger dan het in de praktijk is. Onherkenbaar in beeld kan namelijk op veel manieren, maar de meest effectieve vorm is toch weigeren. Neem nooit voor een lens plaats als je heel zeker wil zijn dat het niet mis gaat. Helaas laten veel personen (die vaak net ontdekt hebben dat niet iedereen te vertrouwen is) zich graag inpakken door de mooie praatjes van een bureauredacteur.
Iemand onherkenbaar maken is een helse klus. Onherkenbaar is maar zelden echt onherkenbaar. In negen van de tien gevallen is het plaatje spannend, maar ziet iedereen die de hoofdpersoon goed kent, gelijk wie het is.
Een cameraman doet het in ieder geval bijna nooit goed. De kijker wil liefst alles zien, maar de geïnterviewde heeft er belang bij dat er zo min mogelijk te zien is. En de programmamaker weet niet precies wat wel en wat niet kan of wat er is afgesproken. Die gaat er dan een beetje tussenin zitten. Het gevolg is dat er vaak discussies op de set ontstaan, na afloop op de redactie en in de montage moet het dan worden opgelost. Of niet.
Je kan iemand in silhouet plaatsen. Lees donker maken, maar dat moet heel grondig gebeuren. Ik heb ooit een hoertje in tegenlicht geplaatst, maar toen ik ’s avonds op een te licht afgestelde televisie naar het nieuws keek was mevrouw duidelijk herkenbaar.
Cruciaal is dat je filmt in een ruimte waar je de controle hebt over het licht. Zo'n ruimte is lang niet altijd voor handen. Daar houden redacteuren zelden rekening mee, omdat zij vaak niet weten wat het technisch inhoudt om iemand onherkenbaar in beeld te brengen.
Je kan allen handen filmen, iemand van achteren aanschieten of een onscherp shot maken, maar dan is de stem voor velen nog te herkennen. Pas als je die vervormt, iemand helemaal vermomt én in het donker plaatst, is hij of zij echt onherkenbaar. Maar dan blijft er eigenlijk niets meer over. Zo’n smurfenstemmetje leidt bovendien nogal af van de inhoud.
Het komt dus regelmatig voor dat de afspraken over ‘onherkenbaar in beeld’ voor de geïnterviewde en de ploeg op locatie niet helder zijn. Dat komt meestal voort uit het feit dat de redactie vaag is over de mogelijkheden en de consequenties. Niet alle programmamakers maken zich even druk over de veiligheid van geïnterviewden. Soms is het belangrijker om iemand over de streep te trekken met halve waarheden of onduidelijke afspraken. Onder het mom van ‘slapende honden niet wakker maken’ wordt dan lang niet alles dichtgetimmerd. Of er worden tijdens het voorgesprek toezeggingen gedaan die de regisseur/verslaggever en cameraploeg ter plaatse nooit waar kunnen maken.
Zo ook bij dat meisje waar ik laatst moest filmen. Het werd een heel gedoe. Ik stond onwijs te klooien op een vierkante meter en het duurde lang voor we een fatsoenlijke oplossing hadden. Uiteindelijk was ik nog niet gelukkig met het resultaat, maar het kon er mee door. Het interview werd gelukkig prachtig. En ik hoop dat het meisje door niemand herkend zal worden. Zij heeft al genoeg problemen gehad.
Wel heb ik nog één prangende vraag: waarom hebben mensen met problemen altijd zo’n klein huis waar je je kont niet kan keren?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Ik wil reacties altijd eerst even lezen, voor ze op dit weblog worden geplaatst. Daarom kan het even duren voor een reactie wordt gepubliceerd. Ik plaats niet zomaar elke reactie. Het is mijn weblog, dus ik bepaal wat ik een goede reactie vind en wat niet. Als je het er niet mee eens bent, dan moet je lekker zelf een weblog beginnen.
Anonieme reacties zal ik extra kritisch bekijken.