sterreporter

Ik kan me herinneren dat ik even naar de telefoon staarde nadat we hadden opgehangen. Een verslaggever, die ik op dat moment voor het eerst sprak en waarvan ik nu de naam ben vergeten, gaf een lijst met extra spullen door waar je U tegen zegt. Met zoveel lampen kon je een speelfilm opnemen, terwijl we de volgende dag een eenvoudige reportage zouden draaien. Ik had niet alleen de onzekerheid zelf gesproken, maar ook iemand die kost wat kost wilde verbergen dat hij net van een cursus kwam. Alle begrippen die hij kon onthouden had meneer opgesomd.
De volgende morgen, een uur voor we hem in alle vroegte van Station Hilversum zouden halen, belde hij weer. Hij had nog nagedacht en of we voor de zekerheid ook blauw doek konden meenemen, zodat we chromakeyopnamen konden maken. Uiteraard met extra licht. Wat hij er mee wilde wist hij nog niet, maar we hadden een flinke reis voor de boeg en dus tijd zat om een en ander te bespreken. De camerawagen puilde uit. Als we alles gebruikten zou het een lange dag worden.
Zonder een hand te geven stapte de reporter achterin en stelde de standaardvraag 'Hebben wij niet eerder gedraaid?', terwijl hij het antwoord wel wist. We reden naar Deventer of Zutphen, dat weet ik niet meer. Onderweg legde de verslaggever uit dat we een reportage zouden maken over AMA's; alleenstaande minderjarige vluchtelingen.
Onze hoofdpersoon was een meisje van 19, twee jaar eerder gevlucht uit Ethiopië. Door haar moeder op een vliegtuig naar Nederland gezet en sindsdien had ze nooit meer iets van haar familie gehoord. Ze had heel wat meegemaakt in haar jonge jaren. Daarover wilde ze niet veel vertellen, maar dat zou wel los lopen.
Over de vorm van onze reportage had Fellini ideeën genoeg om een serie van zes documentaires te maken. Dit filmpje mocht maximaal vier minuten duren, maar toch wilde meneer uitpakken. Hij zou zijn eindredacteur wel overtuigen van het feit dat hij meer lengte moest krijgen.
We begonnen in het Asielzoekercentrum waar het meisje in eerste instantie was opgevangen. Dat het terugkeren naar deze plek voor haar een emotionele gebeurtenis was ontging de Razende Roeland. Hij stond ruzie te maken met de directeur van het AZC over de privacy van vluchtelingen. Ik mocht me niets van die neurotische directeur aantrekken en moest gewoon snel alles draaien. Dat het afblokken van al die gezichten zou leiden tot een zeer bewerkelijke montage wilde meneer niet weten.
Op het moment dat ons meisje haar eerste Hollandse kamertje betrad was de verslaggever in geen velden of wegen te bekennen. Stiekem vonden wij dat niet erg. In alle rust draaiden we dat de hoofdpersoon even rond keek en ze op bed ging zitten. Haar tranen filmde ik van een afstandje en niet hijgerig close in beeld. Toen sloeg de deur open en vroeg Spielberg waar we in vredesnaam mee bezig waren. En of we het gelijk nog een keer wilden doen, want hij kon er niet op vertrouwen dat het echt goed was als de cameraman en geluidsman het zeiden.
Het meisje woonde inmiddels zelfstandig. Ook ergens in de buurt van Twello. In haar vertrouwde omgeving namen we een lang interview op. Al na de eerste vraag kapte de sterreporter het meisje bruut af. Ze moest natuurlijk wel de vraag herhalen in het antwoord, want anders kon hij niet monteren. De lieve schat sprak redelijk Nederlands, maar niet voldoende om te spelen met onze taal. Wat hier gevraagd werd was duidelijk te veel.
Het gesprek duurde langer dan een uur, ondanks het papiertje met tien korte vragen. Telkens weer werd het meisje onderbroken. Ze werd er bloednerveus van. Nadat we een bandje van dertig minuten hadden vol gedraaid namen de geluidsman en ik bewust even pauze. We hadden elkaar al meerdere keren aangekeken. Ik schaamde me voor deze genante vertoning.
Het meisje liep even mee naar de auto voor de frisse lucht. Ik probeerde haar enigszins gerust te stellen, maar daar was geen beginnen aan. Ze was al helemaal murw door de verhoortechniek van deze Gestapomedewerker. Binnen sprak Roel (de geluidsman) met hem. Hij was helaas niet voor rede vatbaar en vond dat hij maar een lastige cameraploeg had meegekregen.
We hebben die dag nog van alles gedraaid. Scènes op school, fietsend door de stad, bij de pleegouders van onze hoofdpersoon, ellenlange interviews met deze mensen en shots tijdens het eten. Op het moment dat de geluidsman er een eind aan maakte waren we al ruim veertien uur onderweg en zeker zes bandjes van dertig minuten verder. Geen lamp kunnen gebruiken wegens tijdgebrek en natuurlijk hadden we geen gekunstelde shots voor de chromakeydoeken gemaakt. Tijd om te eten of te drinken hadden we niet gekregen, dus je kan begrijpen dat ik uiteindelijk behoorlijk sacherijnig was.
Op weg terug in de auto was het lang stil. Tot Roel zich plotseling omdraaide en de legendarische woorden sprak: 'Heb jij überhaupt ooit televisie… GEKEKEN?'

Een paar dagen later -ik had de reportage toevallig gezien; wat was mislukt als ik even met mijn ogen had geknipperd-, belde Fellini. Hij was niet helemaal tevreden over mijn inzet en over het camerawerk. Ik was eigenwijs geweest en had in het AZC te weinig shots gemaakt waarop vluchtelingen duidelijk in beeld waren. Je zag ze alleen op de rug en tijdens een lunch had ik vooral handen gefilmd. Op mijn vraag of hij ze onherkenbaar zou hebben gemaakt als ik die kinderen normaal had gedraaid durfde de held te antwoorden dat hij dat zeker niet van plan was.
Deze verslaggever wilde mij nog één kans geven. Die heb ik afgeslagen. Dat vond hij weer jammer, want dan zou hij mij van de voorkeurslijst van zijn programma moeten schrappen. Ik geloof dat ik dit toen niet zo erg vond.
Jaren later viel ik een keer in voor een zieke collega en vroeg een vriendelijke en bekwame verslaggeefster mij waarom ik nooit voor deze rubriek draaide. Ik vertelde het hele verhaal en daar kon zij wel om lachen.
Naar het schijnt was ik niet de enige cameraman die problemen had met deze regisseur. De mafketel in kwestie was al lang weer verdwenen. Nog dezelfde middag is mijn naam weer toegevoegd aan de lijst met cameramensen die mogen draaien voor dit programma. Helaas komt het er maar zelden van…