muziekregistratie

‘Kom gerust kijken,’ zei de goochelaar, ‘dan laat ik zien hoe het werkt.’ Ik ging naast hem zitten en hield mijn ogen wijd open. Het was een ogenschijnlijk simpele truc, waarvan je ongeveer weet hoe het zal werken. Iets met vingervlugheid. Eerst deed hij het heel langzaam voor en toen mocht ik het zelf ook even proberen. Kansloos. Vervolgens heb ik er een half uur met mijn neus bovenop gezeten en herhaalde deze vriendelijke tovenaar het foefje telkens weer. Hoe vaker hij het deed, hoe meer respect ik kreeg. Ondanks het feit dat ik inmiddels vrij precies wist wat hij deed kon ik het nog steeds niet helemaal bevatten. Het ging niet zozeer om wát, maar meer om de vraag: Hoe dan? 

 

Ik heb het over de altijd vriendelijke video-illusionist Henk van Engen. Met hem mocht ik de afgelopen week vier dagen werken bij popfestival Noorderslag in Groningen. Op papier is hij regisseur, maar met die titel doen we hem tekort. De man tovert met beelden. 

Voor mensen die niet weten wat er allemaal komt kijken bij een muziekregistratie zal ik proberen om het even uit te leggen. Voor zover ik het zelf kan bevatten natuurlijk. Zo weet ik als cameraman te weinig van een goede geluidsopname om daar iets zinnigs over te schrijven. Of over lampen die van links naar rechts flitsen. Ik heb geen idee. Wat shots en regie betreft heb ik wel een beeld: 

Het begint met camera’s. Op Noorderslag hadden we er zes. Of eigenlijk zeven, daar ga je al. Zes bemande camera’s en een kleintje, die we bijvoorbeeld vast bij een drummer konden plaatsen of met een gek perspectief voor het podium. Er stond een crane (zo’n lange arm die in normale tijden over het publiek zwaait), een close camera met een dikke telelens voor de close-up opnamen van zangers en zangeressen, een camera op rails voor mooie bewegingen en er waren drie schoudercamera’s, waarvan ik er eentje voor mijn rekening mocht nemen. Super stoer.

De shots die wij op en rond het podium maakten zag Henk op een grote monitorenwand in de regiewagen voor zich. In dit geval moest hij zelf op een grote beeldmixer schakelen tussen de verschillende camera’s. Knopjes drukken. Regisseren lijkt heel simpel, maar is het natuurlijk niet. Je kan niet straffeloos twee grote totalen tegen elkaar aan plakken of louter close shots vanuit dezelfde hoek. Het wordt pas wat als je de muziek volgt. Wanneer je de drummer laat zien tijdens een break, de blazers als ze blazen en naar de gitaren schakelt op het moment dat de solo begint. Je wilt zien hoe artiesten naar elkaar kijken en hoe ze op elkaar reageren. Het gaat om emotie en beleving. En dan liefst ook nog meegaan met het tempo van een nummer.

Henk kan dit als geen ander. Veel van zijn live-registraties zien eruit als ware het zorgvuldig gemonteerde videoclips. Hij voelt de muziek perfect aan. Ook bij songs die hij nog nooit heeft gehoord, klopt het gelijk als een bus. Het liefst neemt hij op zonder al te veel repeteren. Gewoon even goed kijken naar de verschillende camerastandpunten, naar het licht en naar de bandopstelling. Zodra dat goed is moet je ‘gaan met die banaan’.

Henk heeft tijdens de opname niet veel woorden nodig. Hij spreekt vooraf uit wat zijn visie of idee is en geeft de crew vervolgens alle vertrouwen. Als iedereen doet waar hij of zij goed in is, dan gaat het bijna altijd vanzelf lopen. Het is een regisseur die inspireert en zijn mensen uitdaagt. Iedereen durft een of twee stappen verder te gaan, omdat hij niet gelijk zal zuchten of klagen als er een keer iets niet lukt. Daardoor kom je samen verder en dat is heerlijk. 

Hij durft dingen die andere regisseurs niet zo snel doen op het gebied van vorm, inhoud en stijl. Hij daagt het team uit om nieuwe dingen te verzinnen. Zo hadden we bij een optreden onze iPhones voor de lens gemonteerd, waarop we met een technische truc de beelden van andere camera's konden tonen. Dat leverde een buitengewoon vervreemdend effect op als we 'speelden' met in- en uitzoomen of met de focus. Het was in elk geval iets wat nog nooit vertoond is. Ik vond het in elk geval geweldig. (Als je het terug wil kijken moet je op de site van ESNS2022 even zoeken naar het optreden van S10.) Bij een andere artiest deed hij een heel nummer in één shot, op de crane. Daartoe werd besloten vlak voor de drummer aftikte. Het werd prachtig, omdat de cameraman in kwestie op gevoel moest werken. Niks gescript of vooraf bedacht.

 

In totaal hebben we in vier dagen 22 bandjes voorbij zien komen. Alle registraties zien er totaal verschillend uit. Bij een van de optredende artiesten werd mijn camera overgenomen door een collega en kon ik mooi eens in de regiewagen meekijken. Daar zag ik hoe Henk werkt. En tegelijkertijd zag ik het niet. Want deze videokeizer ging voor mij eigenlijk veel te snel. Zo snel dat ook Victor Mids, Hans Klok of zelfs David Copperfield onder de indruk zouden zijn.