steady

De Meern. Parkinson is voor een cameraman net zo onhandig als blindheid. Toch zijn er collega's die harder trillen dan Paus Johannes Paulus II in zijn nadagen. In Nederland valt het mee, maar in andere landen wordt bij sollicitatieprocedures voor cameramannen geen rekening gehouden met trilleritis of bibberatie. Zet in Italië de televisie aan en het voelt alsof je in een achtbaan zit.

Steady draaien is een kunst. De ene cameraman beheerst het beter dan de andere, maar de omstandigheden spelen ook een belangrijke rol. Als ik een goed in mijn vel zit en fris ben gaat handheld draaien me redelijk goed af, maar na een drukke en lange draaidag is het kansloos om de camera helemaal stil te houden.
Oefening baart kunst en steady filmen kan je trainen. Formule1 is daarvoor een goede klus. Tijdens een Grand Prix weekend draaien we bijna alles uit de schouder, omdat een statief in de pits gevaarlijk is en omdat we vaak snel moeten anticiperen. Shots vanuit de pitsstraat in de pitboxen zijn vaak ver ingezoomd en dan moet je echt even de adem inhouden.
Bij veel programma's vragen regisseurs om handheld shots uit angst om iets te missen. Dat is een gemakkelijke keuze die lang niet altijd leidt tot het beste resultaat. Ze zijn op zoek naar dynamische beelden en vragen daarom aan de cameraman om met het apparaat in de hand te stofzuigen. Vaak werkt dat goed, maar het is geen standaard oplossing. Als je echt een mooi programma wilt maken, kan je toch beter een beroep doen op de beste uitvinding in de uitrusting van elke cameraman: het statief.

Als het niet anders kan en van de steady schouder gebruik gemaakt wordt, is belangrijk om de ademhaling goed onder controle te houden. Buikademhaling is het minst zichtbaar in beeld. Het is sowieso belangrijk om de buikspieren strak te houden. (In mijn geval een puntje waar weer aan gewerkt mag worden.)
Tijdens het lopen met een camera op de schouder is het aan te bevelen om een beetje door de knieën te veren. Loop als een model op de catwalk. Dat kan je thuis oefenen met een boek op je hoofd. Als het boek valt heb je het niet goed gedaan.
Zo lang alles in beeld beweegt is het niet erg dat de camera ook niet helemaal stil staat. Pas als er een statische opname gemaakt wordt, bijvoorbeeld tijdens een interview, is het raadzaam om goed op de achtergrond te letten. Een steentjesmuur of een hek is funest, omdat zo'n achtergrond heel goed zichtbaar maakt dat het beeld trilt of de horizon een tikkeltje scheef is.
Als je wilt zien hoe het niet moet, kijk dan eens naar het Journaal. Daar gaat het heel vaak mis met achtergronden en dansende camera's. In de haast vergeten die cameramensen vaak zelfs dat het statief heel dichtbij is… namelijk in het beeld.
Een wijde hoek van de lens zorgt er voor dat er minder storende bewegingen in het beeld te zien zijn. Maximaal ingezoomd zie je iedere trilling of beweging uitvergroot op het scherm.

foto uit de oude doos...

Natuurlijk vragen mensen altijd aan een cameraman of het niet zwaar is om de hele dag met zo'n apparaat op je nek te lopen en meestal zeggen die cameramannen trots dat het inderdaad een heel zwaar beroep is.
Een professionele camera is zo gemaakt dat deze ergonomisch gezien prima op je rechter schouder kan steunen. Het apparaat weegt ongeveer 9 kilo en dat gewicht komt de stabiliteit ten goede wanneer een lichaam dient als statief, maar het is ook een behoorlijke belasting voor nek en rug.
Langzaam groeit de cameraman een beetje scheef en de schouderspieren zitten in veel gevallen vol knopen. Het levert één ontwikkelde kant op met een sterke rechter arm en schouder. Links is bij veel cameramannen de zwakkere kant. Dat los je niet op met links masturberen.
Voor cameravrouwen is het nog veel erger. Ik ken een verhaal van een cameravrouw met een stevige rechter borst en een verwaarloosd theezakje aan de linkerkant. Zij moest na een paar jaar filmen aan de gewichten om een gelijke cupmaat te houden.