téte de la course

Er zijn mensen die denken dat iedere cameraman in de Tour achterop een motor zit. Ik zou wel willen, maar helaas is het niet mogelijk. Dat werk wordt gedaan door Ted en zijn Franse vrienden. Zij verzorgen iedere dag het live verslag van de etappe en daar hoeven wij niets aan te doen. Een eigen motor in de koers die bijvoorbeeld Nederlanders volgt schijnt vrij kostbaar te zijn en als je al toestemming krijgt, dan zijn de mogelijkheden zeer beperkt.
Voor France Télévisions rijden vijf cameramotoren mee met de renners. Meestal lijkt het alsof we er maar drie in de uitzending zien, maar de motoren rouleren, zodat het voor de motorrijders en vooral voor de cameramannen achterop draaglijk blijft. Het is loei zwaar werk. Die jongens zitten regelmatig als een wokkel gedraaid op de buddyzit. Achterstevoren op een motor kruipen is niet alleen levensgevaarlijk, je hebt geen overzicht en wordt na verloop van tijd ook kotsmisselijk. Dat is door de organisatie dan ook streng verboden.
Boven de renners vliegen twee helikopters die zijn uitgerust met gestabiliseerde camerabollen. Deze zogenaamde Wescams maken de prachtige overzichtshots van de koers, maar ook de VVV-beelden van kastelen en andere toeristische punten in het landschap. De gespecialiseerde operators van deze bijzondere camera's en de piloten zijn ware kunstenaars. Het zijn dezelfde mannen die in januari de schitterende luchtopnamen maken in de Dakar rally. Ook zij moeten een sterke maag hebben, want het is soms alsof ze in een kermisattractie zitten en hun ogen gericht moeten houden op de monitor van een computergame.
Boven die helikopters, achter de wolken, vliegen twee vliegtuigjes die zorgen voor de straalverbindingen. Dit zijn als het ware heel hoge zendmasten. Beeld en geluid van de motoren en de helikopters wordt met digitale zenders naar die vliegtuigen gestuurd. Daar wordt het opgevangen en naar een zogenaamd grondstation gezonden. Dat grondstation staat ergens op een centraal en hoog gelegen punt. Vanaf het grondstation worden de verschillende bronnen naar de finish gestraald, waar op Zone Technique een hoge mast staat die het binnen haalt.
Op het laatste rechte stuk en bij de finish staan nog eens 11 vaste camera's die de finale registreren en de huldigingen filmen. Een van deze camera's is de zogenaamde superslomo die het finishshot van de winnaar moet maken. Het enige wat deze cameraman moet doen is eindigen op een close shot van de man die zijn handen in de lucht steekt. Dat lijkt minder eenvoudig dan het is, want het luistert heel nauw qua scherpte (de renner komt in volle vaart recht op de camera af) en de cadreur moet in een split second de juiste keuze maken. Hierbij wordt hij geholpen door het helikoptershot dat hij klein in zijn zoeker kan zien.
In de regiewagen bij de finish moet de regisseur het overzicht houden. Hij ziet wat Ted en zijn collega's in de koers filmen en maakt een keuze voor de kijker. Het verschil met bijvoorbeeld voetbal is dat er in het wielrennen niet altijd een camera is die het totaalbeeld maakt. Het kan in een bergetappe gebeuren dat er buiten het zicht van de camera's dingen gebeuren. Die regisseur heeft dus ook een logistieke functie. Hij moet voortdurend zorgen dat zijn motoren en helikopters op de juiste positie zijn. In het geval van de heli's moet hij ook nog rekening houden met de hoeveelheden brandstof aan boord, want vooral tijdens de lange live-uitzendingen gaan de heli's om beurten tanken.

Ik heb me lang afgevraagd of er misschien twee ploegen van de Franse televisie zouden zijn, zodat er steeds een dag vooruit gewerkt kan worden, maar dat is niet het geval. De apparatuur wordt na afloop van de uitzending afgebroken en ingepakt.
's Nachts rijden de trucks naar de volgende aankomstplaats waar alles de volgende morgen, in alle vroegte weer wordt opgebouwd en aangesloten. Dat is een gigantische operatie, waar nogal wat bij komt kijken.

Ted de la Course