en er was licht

De Meern. Een cameraman heeft in de basis te maken met twee soorten licht. Daglicht en kunstlicht. Daglicht is over het algemeen koeler dan kunstlicht. Een belangrijk gegeven voor de kleurinstellingen van een camera.
Film je bij daglicht met de instelling voor kunstlicht, dan wordt het beeld 'koel' en in het ergste geval te blauw. Omgedraaid krijg je bij kunstlicht een 'warm' plaatje als de camera nog op standje zonlicht staat. Met als gevolg gele shots.
Het wordt pas ingewikkeld als je te maken krijgt met de combinatie van beide. In zo'n geval gaat de verstandige of onzekere cameraman 'witten'. Hij houdt dan een stukje wit papier voor de lens en drukt een schakelaar onder het optiek omhoog. Daarmee zegt hij als het ware tegen het apparaat: 'Dit is wit!' en de slimme camera kan dan uitrekenen hoe alle andere kleuren onder die lichtomstandigheden moeten zijn.
Handycams zijn allemaal uitgerust met een zogenaamde automatische witbalans. De nieuwste professionele camera's hebben ook zo'n functie, maar een echte cameraman houdt graag de touwtjes in eigen hand. Net als diafragma en scherpte. Automaten doen ook dingen die je niet wil en dat is slecht voor continuïteit en creativiteit.
Om deze basiscursus kleur en licht nog een stapje ingewikkelder te maken moet je weten dat een cameraman door een zwartwit-zoeker kijkt. Zo kan hij scherpte en contrast beter beoordelen, maar het lastige is dat hij zijn kleurinstellingen niet kan controleren zonder monitor. Dat houdt het ook een beetje spannend. Als je geconcentreerd je werk doet en weet waar je mee bezig bent, is er niets aan de hand.
Toch zie je met name bij nieuws en actualiteitenprogramma's dat cameramannen in de haast af en toe de mist in gaan. Meestal in situaties waarbij een ruimte wordt verlicht door kunstlicht, maar waar ook grote ramen zijn. Of op dagen met een plotseling doorbrekende zon.
Is een shot iets te geel dan is dat eenvoudig te corrigeren in de montage. Te blauw echter is dodelijk, hoewel moderne montagecomputers wonderen kunnen verrichten. Bij nieuwswerk is daar helaas nooit tijd voor.
Zo komen we op een persconferentie waar ik deze week stond met een stuk of vijf collega's die, allemaal voor een ander station, quotes van een burgemeester moesten hebben.
Ik koos voor de veilige weg, ging aan de kant van het raam staan en draaide op daglicht. Liever iets te warm, dan te koel. Ik had alleen geen rekening gehouden met de cameralampjes van de videoboeren naast me. Op het moment dat de burgemeester begon met spreken klikten zij vol kunstlicht in zijn gezicht.
De grootste eikel was een vidioot die zijn lampje aan klikte en weer uitzette wanneer het hem uit kwam. Dat de continuïteit van licht bij alle andere camera's in de zaal daardoor wezenlijk veranderde interesseerde deze egoïst blijkbaar niet. Of erger; de kneus had het niet eens in de gaten. Nieuwscameramensen blinken over het algemeen niet uit in sociaal gedrag.
's Avonds heb ik de verschillende programma's eens bekeken. Het verschil was schokkend. De burgemeester was op de ene zender ongezond bleek en op een ander station zo rood dat je een monteur naar zijn zonnebank zou willen sturen.
De kleur van mijn plaatje was precies goed. Een mazzeltje dus. Ik had me voor niets druk gemaakt. Toch is het verrassend dat het blijkbaar onmogelijk is om even een paar afspraken met elkaar te maken.