igor en galina

Het meest bizarre verhaal dat ik ooit heb gehoord is het relaas van Igor Skrijevski en zijn vrouw Galina Skrijevskaia. Het was op 6 juli j.l., in een piepklein kamertje op de zolder van het asielzoekerscentrum aan het Wilhelminapark in Apeldoorn. Daar woonde het echtpaar al een hele tijd. Ze hadden niets. Twee bedden, een tafeltje met twee stoeltjes, een piepkleine tv, een koelkastje, wat kleren en een stapel documenten.

Het was eigenlijk onmogelijk om dit hok een interview op te nemen, maar wij vonden het de moeite waard. Zo konden we misschien een heel klein beetje in beeld vangen hoe beklemmend de situatie van deze twee mensen was.

Pieter Hilhorst interviewde, voor het VARA programma De Ombudsman. Igor was voornamelijk aan het woord. Ik zat op een van de bedjes en filmde. Naar mate het langer duurde viel mijn mond verder open.

Igor en Galina komen oorspronkelijk uit Donetsk, een stad in het huidige Oekraïne, indertijd onderdeel van de Sovjet Unie. Igor is medicus en wordt verschillende keren door de KGB gedwongen om informatie te geven over zijn hoogopgeleide vrienden. Eind jaren ’80 wordt Igor zwaar mishandeld. Hij ligt twee weken in coma, heeft ribben gebroken en is aan een oog bijna blind. Vermoedelijk hebben agenten van de KGB hem te grazen genomen, omdat hij een keer geweigerd heeft om mee te werken.

Uit angst vlucht Galina in 1990 naar de Verenigde Staten. Igor volgt een paar maanden later in 1991. Ze krijgen daar een werkvergunning. Galina begint een kledingatelier en Igor gaat uiteindelijk aan de slag als beurshandelaar in New York. De zaken gaan goed. Ze kopen huizen in Ohio, Brooklyn en Pennsylvania.

Op hun aanvraag voor politiek asiel horen Igor en Galina de eerste vijf jaar niets. Dan lijken ze in aanmerking te komen voor een speciale regeling voor vluchtelingen uit de Sovjet Unie. Uiteindelijk worden ze echter aangemerkt als burgers van Oekraïne, dat sinds augustus 1991 onafhankelijk is. Het echtpaar krijgt te verstaan dat het de VS moet verlaten, maar hoort daar vervolgens lange tijd niets meer van.

Eind november 2006 worden ze in Brooklyn van hun bed gelicht en in een gevangenis voor immigranten in New Jersey ondergebracht. Ze geven aan dat ze niet naar Oekraïne kunnen, omdat ze het land hebben verlaten voordat het zelfstandig werd en er niet als burger staan ingeschreven. Toch zetten de Amerikaanse autoriteiten hen in mei 2007 op het vliegtuig, om via Amsterdam naar Kiev te reizen.

Met niet meer dan 20 dollar op zak stappen ze in Kiev uit het vliegtuig. De autoriteiten stellen vast dat Igor en Galina geen Oekraïense burgers zijn en dat hun papieren ongeldig zijn. Omdat de twee via Amsterdam naar Kiev zijn gekomen, worden ze op het vliegtuig naar Schiphol gezet. Doorreizen naar Amerika blijkt onmogelijk omdat dit land hen niet accepteert, waarna ze in Nederland in een asielprocedure belanden. Maar ze zijn hier niet gekomen voor een beter leven, vragen niet om een verblijfsvergunning en willen niet als parasieten van de Nederlandse belastingbetaler leven. Igor en Galina willen maar één ding: Terug naar de Verenigde Staten. Terug naar huis.

Na verloop van tijd raken ze in Nederland uitgeprocedeerd. Ze worden in oktober 2009 opnieuw op het vliegtuig naar Kiev gezet en voor de tweede keer door de Oekraïense autoriteiten teruggestuurd naar Nederland.

Het Oekraïense consulaat in Den Haag bevestigt dat Igor en Galina geen burgers van Oekraïne zijn en terug moeten naar de VS, maar dat land komen ze niet in. Een herhaalde asielaanvraag in Nederland loopt op niets uit. De rechtbank in Haarlem onderschrijft de uitspraak van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND): Igor en Galina moeten het land uit.

Igor en Galina zijn stateloos. Amerika wil ze niet, de Oekraïne erkent ze niet en in Nederland zijn ze ook niet welkom. Deze uitzichtloze situatie duurt al bijna zes jaar. Moet je eens voorstellen: Op het ene moment ben je succesvol, gelukkig en rijk en vervolgens beland je jarenlang op een kil kamertje in een land waar je niet wil wezen en dat je wil terugsturen naar de plek waar vandaan je ooit gevlucht bent.

Het verhaal is ingewikkeld en schrijnend. Een prima uitgangspunt voor een film, al zouden veel mensen het ongeloofwaardig vinden. Maar het is geen fictie. En we weten ook niet hoe het afloopt.

Dinsdagmiddag twitterde Pieter Hilhorst het volgende:

‘BREKEND Igor en Galina zijn net gearresteerd en worden uitgezet naar Oekraïne, maar hebben niet nationaliteit Oekraïne.’

Ik ben geschokt. Heb er letterlijk buikpijn van. Op het moment van schrijven zitten deze arme mensen in het uitzetcentrum in Rotterdam. De kans is groot dat ze weer naar een plek gestuurd worden waar ze absoluut niet naartoe willen. Het is te gek voor woorden dat we zo met mensen om gaan. En ik begrijp niet dat Amerika, het land dat groot is geworden door immigranten, dit niet kan of wil oplossen. Rutte en Obama hadden het de vorige week zo kunnen regelen.

update (8 december 2012) :
Vara Ombudsman voorkomt uitzetting stateloos echtpaar.

Voor dit verhaal heb ik nogal schaamteloos gebruik gemaakt van het artikel ‘Staatloze asielzoeker kan niet terug naar huis in New York’ uit het Reformatorisch Dagblad (19-03-2011) van Michiel Bakker. Ik hoop dat ze het niet erg vinden bij het Reformatorisch Dagblad.