senk joe

Hij is absoluut het icoon van de Nederlandse sportjournalistiek op televisie en hij was al op de buis toen ik nog in mijn luier poepte: Mart Smeets. Deze zomer neemt de NOS na 42 jaar afscheid van dit boegbeeld. Daar is al veel over gezegd en geschreven, maar nog niet vanuit het point of view van de cameramensen die met hem hebben gewerkt. Zelf sta ik heus niet bovenaan zijn favorietenlijstje, maar ik ben wel ervaringsdeskundige. Sinds 1996 mocht ik met enige regelmaat met hem op pad. Vier keer maakte ik onderdeel uit van de NOS-tourploeg bij het populaire programma De Avondetappe. Zo heb ik door Frankrijk gereden met Mart Smeets als verslaggever, al kaartlezend, op de bijrijder stoel.

Het is alom bekend dat de presentator en commentator een groot vakman is, maar dat hij in al die jaren ook ontzettend veel reportages, documentaires en interviews op locatie heeft gemaakt wordt wel eens vergeten. Smeets is een allround televisiemaker.

Onderweg van de startplaats Amiens naar de finish in Chartres spraken wij over ons mooie vak. Het waren leerzame en inspirerende gesprekken. Zo ontdekte ik hoe bevlogen hij is en hoeveel hij weet van alle disciplines die je nodig hebt om televisie te maken. Hij leerde mij dat je een betere presentator, interviewer of commentator wordt wanneer je met enige regelmaat met een cameraman op pad gaat om een filmpje te maken en dit materiaal vervolgens zelf moet monteren.

Wat mij altijd opviel is hoe Smeets om gaat met de technische mensen waarmee hij werkt. Hij spreekt altijd zeer respectvol over zijn cameramensen, geluidsmensen, belichters en editors. Ook de assistenten kent hij bij naam. Hij weet wat ze doen en waar ze mee worstelen. Zelf heb ik wel eens technische problemen gehad tijdens het filmen en waar ik verwachtte een uitbrander te krijgen, kon ik rekenen op alle begrip. ‘Kan gebeuren,’ zei Mart kalm toen mijn microfoon het begaf tijdens een belangrijk interview. ‘Het is en blijft techniek, daar kan jij niks aan doen.’ Een geruststellende reactie, waar velen in Omroepland van kunnen leren. Omdat ik niet nerveus hoefde te zijn, had ik het probleem razendsnel opgelost.

Als verslaggever zit hij barstens vol ideeën. Hij heeft oog voor detail en kan met simpele aanwijzingen zijn cameraman inspireren of sturen. Smeets regisseert niet echt, maar laat de cameraman zijn gang gaan en doen waar die goed in is. Ondertussen weet hij precies wat er gedraaid wordt. Als geen ander voorziet hij zijn onderwerpen vervolgens van een pakkende voice-over en daarmee kan hij een extra lading geven aan elk shot. Het is natuurlijk ook vleiend dat Smeets regelmatig de namen van zijn cameramensen in de uitzending of in zijn boeken vermeldt. Dat zijn schouderklopjes waar zelfs de getrainde cameramanschouders van onder de indruk zijn. Maar wat cameramensen nog het meest waarderen is het feit dat hij er op staat om het statief te dragen. De laatste jaren misschien wat minder, maar daarvoor áltijd. Wat dat betreft gebruik ik de grote oude Smeets al jaren als voorbeeld, wanneer jongere verslaggevers even vergeten om die zware driepoot mee te slepen. Ofwel ‘de berelul’, zoals Mart hem noemt.

Mart Smeets is een bevlogen televisiemaker mét een uitgesproken mening. Elke klus met hem was een bijzondere ervaring en het leverde telkens weer een speciaal filmpje op.

Ik ga er vanuit dat Mart niet helemaal uit Omroepland verdwijnt nu hij bij de NOS is gestopt. Stiekem reken ik er op dat onze paden nog wel eens zullen kruisen. Toch maak ik voor de zekerheid nu alvast een diepe buiging en zeg ik: ‘Dankjewel Mart. Voor alles.’

Paul Raats Photography & Art

Deze column schreef ik voor Broadcast Magazine. Hét mediavakblad. Daarin staat deze maand ook een lang interview dat ik maakte met freelance video-editor Nic Vegter.  Een abonnement op deze mooie glossy vol wetenswaardigheden kan ik iedereen aanraden.