dubbele agenda

Heb je het druk? is de standaardvraag van omroepfreelancers onder elkaar, maar steeds meer collega's geven er niet graag een eerlijk antwoord op. Toegeven dat het eigenlijk een beetje mwah gaat, staat in de beleving gelijk aan niet populair of niet goed genoeg. Het wordt nog pijnlijker als de ander wel tot over zijn oren in de opdrachten zegt te zitten.

Traditioneel is de meest geschikte periode voor filmopnamen het slapst. Zodra de dagen korter worden, het licht minder en de kans op slecht weer toeneemt, weet omroepland wat het wil en gaan we weer volop filmen. Op een mindere periode in de zomer kan elke freelancer zich voorbereiden, maar dit jaar is er meer aan de hand. Tenminste, als ik mijn oude analoge agenda als graadmeter mag gebruiken. Elke bladzijde staat vol met krassen en strepen. Tegen de grilligheid van het huidige Hilversum is geen kruid gewassen.

Anno 2013 is bijna alles last-minute. Elke aanvraag is een optie en elke optie kan tot op het laatste moment worden geannuleerd. Als freelancer kun je geen kant op, want ook een tweede, derde of vierde aanvraag voor een bepaalde dag zijn optioneel, hoogst onzeker en worden zonder schroom vlak van te voren afgezegd. Niets is nog te voorspellen. Het is lastig kiezen op welke klus je pijlen te richten.

Er staat geen enkele sanctie op late annuleringen. Ook al belt de opdrachtgever de middag voorafgaand aan de klus, het is altijd overmacht en telkens weer wordt een dringend beroep gedaan op ‘een stukje’ loyaliteit of begrip.

Er was altijd verschil tussen ENG en meercamera. De ENG-wereld is al jaren grillig. Een vechtersmarkt met veel concurrentie en de onvoorspelbaarheid van nieuws en actualiteiten. Een losse cameraploeg bestel je gemakkelijker op het laatste moment dan een dure regiewagen en de daar bij horende grote ploeg medewerkers. Het gaat ook om heel andere bedragen. Toch heb ik sterk de indruk dat ook bij de grotere producties iets aan het veranderen is. Opdrachtgevers wachten langer met het doorhakken van knopen. Al in offertefase zetten meerdere partijen een hele crew voor een bepaald project in optie.

Onlangs stond ik nog voor een prestigieus project bij twee verschillende bedrijven in optie. Ik dacht vrij zeker te zijn van mijn zaak en liet andere klussen schieten, maar toen bleek de derde grote partij in de markt er met deze klus vandoor te zijn gegaan en had ik niks. Gelukkig komt het in mijn geval meestal op het laatste moment toch nog goed, maar ik lig wel achter ten opzichte van het aantal dagen dat ik andere jaren rond deze tijd gedraaid had.

Waarschijnlijk wordt het de komende jaren niet beter. Ik vrees een aardig slagveld. Veel camera- en geluidsmensen krijgen flinke klappen als de omroepen noodgedwongen minder gaan produceren. Want je kunt op nog zoveel voorkeurslijstjes staan, populair en geliefd zijn, als je collega's het minder druk krijgen, zullen die niet direct stoppen met dit mooie vak. Eerst gaan ze met hun tarieven stunten en voorwaarden accepteren die nog doller zijn dan de meest dwaze afspraken die nu al normaal lijken te zijn. Opdrachtgevers en inkopers gaan natuurlijk (bewust of onbewust) gebruik maken van die paniek.

Het verbaast mij soms dat niet meer collega's zich hier druk over maken. Aan de andere kant denk ik er veel over na, maar heb ik ook geen plan B. Tot nu toe heb ik twee kleine dingen bedacht die ik het volgend jaar kan doen. Of ik ga mijn agenda eindelijk digitaal bijhouden of ik koop een dubbele agenda, zodat ik pagina’s vol krassen en strepen kan vervangen…

(Deze column heb ik geschreven voor Broadcast Magazine en is verschenen in het september-nummer van dit mooie vakblad)