D-Day 80

Donderdag 6 juni 2024, 06:35 uur. De zon kwam op in Colleville-sur Mer. De zee was rustig en azuurblauw. Ik kon Omaha Beach zien vanaf het Amerikaanse Oorlogskerkhof in Normandië. Bovenop de heuvel zaten dit keer geen Duitse scherpschutters, maar een bataljon Amerikaanse soldaten maakte hun kanonnen klaar voor de saluutschoten die zij later op de dag zouden afvuren tijdens de officiële herdenking van D-Day. 

Dit was hét moment waarop de eerste soldaten van het Amerikaanse leger hun platbodemschepen bij Omaha Beach verlieten, maar dan precies 80 jaar later. Eigenlijk had ik best een uurtje later mogen beginnen, maar voor het idee was ik al om zes uur meegelopen met de collega’s die wel vroeg moesten beginnen. 

 

Dinsdag 6 juni 1944, 06:35 uur. Het was grauw weer in Normandië en er stond een sterke stroming. De kleppen van 36 landingsvaartuigen klapten open. Zonder dekking moesten de eerste 1.450 Amerikaanse soldaten nog 300 meter door de zee en over het strand van Omaha Beach voor ze zich ergens konden verschuilen. De Duitsers, die klaar zaten op de heuvels om hun posities te verdedigen, wachtten tot het allerlaatste moment met vuren om hun posities niet te verraden. Zodra de mannen voet zetten op Franse bodem vlogen de granaten en mitrailleurkogels om hun oren. Die eerste aanvalsgolf werd in één klap uitgeschakeld. In de eerste vijf minuten van de aanval werd bijna 90% van de manschappen gedood. De strijders die waren overgebleven zaten vast in deze hel en wisten uiteindelijk pas na uren, en met heel veel moeite, een doorgang te creëren op het strand.

 

Het is slechts 80 jaar geleden. Er zit eigenlijk maar één mensenleven tussen. Dat voel je wanner je in Normandië op de plekken komt, waar tijdens de Tweede Wereldoorlog zo hard is gevochten. De afgelopen week was het extra bijzonder, omdat er overal herdenkingen plaatsvonden. Oude legervoertuigen reden af en aan. De hele dag vlogen er allerlei militaire toestellen laag over, om te oefenen voor de officiële flyby’s, die ze op donderdag zouden maken. 

Zo vroeg in de ochtend, in de ochtendstilte op dat indrukwekkende oorlogskerkhof, voelde ik me piepklein, maar ook beetje verbonden met de wereldgeschiedenis. Ik keek over de zee en zag in de verte een paar echte oorlogsschepen voor de kust liggen. Voor mijn neus stonden kanonnen en Amerikaanse militairen. Toch kon ik me niet écht voorstellen hoe het hier tachtig jaar geleden moet zijn geweest, ondanks dat ik er veel over heb gelezen, aandachtig naar de foto’s van Robbert Capa heb gekeken, documentaires heb gezien en natuurlijk de legendarische speelfilms The Longest Day en Saving Private Ryan. 

 

Ik was al een hele week in Normandië met een complete Nederlandse ploeg van We Are Live en Miltenburg AV, om ons voor te bereiden op de live-registratie van de Amerikaanse herdenking. Die mochten wij technisch en productioneel verzorgen in opdracht van de American Batlle Monuments Commission. Een klus die we mede te danken hadden aan goed werk het vorig jaar, tijdens de herbegrafenis van een Amerikaans slachtoffer uit de Eerste Wereldoorlog. 

Nu was het allemaal veel groter en de voorbereidingen hadden al maanden in beslag genomen. Het was een complexe opdracht, omdat alle beslissingen moesten worden goedgekeurd door de plaatselijke organisatie, mensen van het Amerikaanse leger én uiteindelijk ook door de autoriteiten van het Witte Huis. Het maakte de opdracht alleen maar interessanter. Zo’n megaproductie maak je niet vaak mee en gelukkig hadden we ruim de tijd om alles wat we moesten of wilden doen ook zo goed mogelijk te doen.

Terwijl wij onze camera’s plaatsten werd het monument op het oorlogskerkhof nog omgebouwd tot een tijdelijk podium. Door alle bureaucratie duurde dat veel langer dan gepland. Er was al wekenlang keihard aan gewerkt, maar op het laatste moment moest alles toch weer anders, zodat President Joe Biden en de Franse president Macron de overgebleven D-Day veteranen konden ontvangen, eren en bedanken. Naamkaartjes op de stoelen verraden dat naast allerlei ambassadeurs of de Amerikaanse minister van defensie ook Steven Spielberg en Tom Hanks op de eerste rij plaats zouden nemen.

De beelden die wij hiervan met 16 camera’s maakten werden overgenomen door alle grote Amerikaanse stations, zoals CNN, CBS, ABC en NBC. Mijn camera stond rechts voor het podium, op nog geen 15 meter van de hoogwaardigheidsbekleders en de 150 veteranen, die allemaal een plek kregen op het podium. De laatst overgebleven mannen en een paar vrouwen, die erbij waren op 6 juni 1944. Zij waren nu minimaal 95 jaar of ouder. De meesten in rolstoel. Ze zwaaiden en salueerden. Een enkeling kwam, onder luid applaus, lopend het podium op. Hun opkomst, die werd begeleid door prachtige filmmuziek, bezorgde me kippenvel. Het waren fragiele oude opaatjes, die trilden en emotioneel werden van deze ceremonie. Ik las ergens dat eentje vlak voor vertrek in Canada is overleden en een ander tijdens een tussenlanding in Duitsland. Het is dus aannemelijk dat dit de laatste keer was dat we konden herdenken in het bijzijn van de veteranen die het allemaal nog met eigen ogen hebben gezien. Mensen die hun leven op het spel hebben gezet voor onze vrijheid en welvaart en die zoveel van hun makkers zagen sneuvelen. Ik vroeg me af wat er allemaal in hun hoofden om ging terwijl ze zaten te wachten op de komst van Biden en Macron.

 

Wij hadden een goede tijd in Normandië. Een week om nooit meer te vergeten. De ploeg was hecht en naast al het harde werken was het erg gezellig. De lat werd telkens ongemerkt iets hoger gelegd, maar de omstandigheden waren zo optimaal dat iedereen zijn of haar uiterste best deed om er alles uit te halen wat er in zat. Ongeacht of het over het eigen vakgebied ging of niet. We verbleven in tijdelijke huisjes die geplaatst waren in een weiland, niet ver van de locatie. Daar stond ook een grote tent waarin de mensen van de Cateringfabriek er alles aan deden om ons zo goed mogelijk te verzorgen. Wat resulteerde in een unieke sfeer en zo konden we met veel plezier toewerken naar een heel spannende live-uitzending, waarin niets meer mis mocht gaan. Dat lukte!

Uiteindelijk was het oorlogskerkhof met zijn 9.387 witte kruisen door de Amerikaanse geheime diensten omgetoverd tot een onneembare vesting. Het was uniek om daar met een pas, waarop stond dat ik behoorde tot de ‘staff’, redelijk vrij rond te lopen. In afwachting van de ceremony sprak ik met mannen die de Amerikaanse president beveiligen, maar ook met commando’s die nu deel uitmaken van de 75th Ranger Regiment en die deze week uit eerbetoon aan hun beroemde voorgangers de beklimming van Pont du Hoc hebben nagedaan.

Eigenlijk kan ik nog uren over de afgelopen week schrijven. Het zijn teveel indrukken om te beschrijven. Hoe trots ik was op mijn collega die met een handcamera voor de presidenten uit moest lopen, over mijn tijgertochtje met een audiokabel onder het podium, over een bliksembezoek aan een museum, de strandwandeling bij ondergaande zon, enzovoort, enzovoort. Het is voer voor hele lappen tekst, maar om dit verhaal rond te maken moeten we terug naar de vroege ochtend van 6 juni 2024. Noem mij gerust een idioot of een freak, maar ik vind het mooi om, als ik er dan toch ben, precies 80 jaar later en exact om 06:35 uur een foto te maken van Omaha Beach. Ik hoop dat hij goed gelukt is en dat jullie het een mooi plaatje vinden. Voor mij is en blijft dit voor altijd een herinnering aan een heel, heel, heel bijzonder project.

Te Land, Ter Zee en in de Lucht

 

Eind jaren zeventig hadden wij thuis een Philips kleurentelevisie. Het was een loodzware houten kast met een dikke beeldbuis die meer groen dan rood en blauw produceerde. Het toestel had altijd even nodig om op te starten en natuurlijk nog geen afstandsbediening. Als je naar een andere zender wilde kijken dan moest je opstaan van de groene bank en kon je een van de zes voorkeursknoppen indrukken. Klak. Wij konden Nederland 1 en 2, de Belg en een of twee Duitse zenders ontvangen met onze antenne die op het dak stond. 

Als ik na het eten in bad was geweest mocht ik voor het slapen gaan nog even televisiekijken. Haartjes nat en mijn bruine badstoffen pyjama aan. Pantoffeltjes, een door mijn moeder zelf gemaakt badjasje en met mijn knuffelhondje op schoot. Zeven of acht jaar oud was ik. Een grote pleister op mijn voorhoofd, omdat ik tijdens het spelen bij het achterbuurmeisje van een hekje was gevallen. 

Het leuke was dat al mijn vriendjes naar hetzelfde programma keken. Er was geen keuze en dus had iedereen het de volgende dag op school over hetzelfde. Voor mijn gevoel was dat heel vaak Te Land, Ter Zee en in de Lucht van de TROS. Tobbedansen! Maar het mooist vond ik Achteruitrijden met de Dafjes. Ook de Caravanrace was hilarisch. Zeker met het legendarische commentaar van André van Duin die dan riep: ‘Me gras! Me gras!’ Dat speelden we de volgende dag ook na met onze skelters.

Te Land, Ter Zee en in de Lucht is waarschijnlijk het oudste amusementsprogramma van onze nationale televisie. Het is typisch Nederlands. Ik denk dat er maar weinig landgenoten zijn die het niet kennen. Daarom is het zo grappig dat RTL heeft besloten om dit format weer nieuw leven in te blazen met vier splinternieuwe afleveringen, die aan het eind van de zomer worden uitgezonden. Deze week worden ze opgenomen in de Efteling. Op naar de Top, Tobbedansen, Snel naar de bel en As over de plas. De eerste drie opnamedagen zitten er helaas alweer op. Ik had het geluk om met een joekel van een telelens bovenop alle actie te mogen staan en wat heb ik hard gelachen.

Het is natuurlijk allemaal leedvermaak, maar wel in de meest onschuldige zin van het woord. Mensen geven zichzelf hiervoor op. Niemand heeft ze gedwongen, ze weten dondersgoed waar ze aan beginnen en over het algemeen levert het hooguit een blauwe plek, een lichte kneuzing of een kleine schaafwond op. Over de veiligheid is door de producent zeer goed nagedacht en overal staan professionele hulptroepen paraat. Ondertussen is en blijft het extreem grappig om mensen van een helling te zien gaan, die dan met een eigen gefabriceerd voertuig het water raken en over de kop slaan, ver voor het doel is bereikt. Maanden hebben ze gewerkt aan dat voertuig en na drie tellen zakken ze door de bodem of is er helemaal niets meer van over. Hoe knulliger, hoe beter. De angst in hun ogen, vlak voor ze gaan en hun verschrikte blikken op het moment dat ze de controle totaal verliezen.

Niets menselijks is mij vreemd en dus heb ik drie dagen lang met heel veel pret achter mijn camera gestaan. Het helpt ook nog als je met een gigantische telelens kan inzoomen op alle paniek. Het is alsof de hele actie, die vaak slechts een paar seconden duurt, in slow-motion plaats vindt wanneer je door de viewer van een camera kijkt. 

Het was sowieso een vrolijkmakende productie. De lieve mensen van EndemolShine en The Crew hadden hun zaken zeer goed voor elkaar. Met acht camera’s en een paar losse ploegen achter de schermen hebben we het vastgelegd. Alles liep op rolletjes, er werd goed voor ons gezorgd en het waren zeer overzichtelijke draaidagen die sneller gingen dan gepland. Dat is ook wel eens lekker. Bovendien werkte het weer mee, want tijdens de opnamen bleef het droog en ben ik zelfs een beetje verbrand aan een kant. Had ik ook maar meer van de door productie geleverde Te Land Ter Zee en in de Lucht-zonnebrandcrème moeten gebruiken.

Vanaf 31 augustus zullen weer hele gezinnen, gierend van het lachen, voor de buis zitten. Dat kan haast niet anders. Ik verwacht dat het na de montage alleen nog maar leuker wordt. Dat het vanaf nu te zien is bij RTL, is volgens mij een goede zaak. Wat mij betreft mogen de commerciële omroepen wel meer formats van de NPO overnemen, mits ze het zo serieus aanpakken. Ik zie het al helemaal voor me dat een nieuwe generatie jongens en meisjes de volgende dag met hun skelters en poppenwagentjes Te Landje en Ter Zeetje zal gaan spelen. Wie weet is dit programma over 45 jaar nog steeds pure nostalgie. In elk geval hoop ik dat we het volgend jaar een nieuw seizoen mogen maken en ik vrees dat ik tot die tijd niet vaak meer zo, met de tranen over mijn wangen van het lachen, achter mijn camera sta.

Ook van een camera moet je gewoon afblijven...

Die arme Joost Klein. Laten we hopen dat het statement, dat de baas van AVROTROS afgelopen zaterdag naar buiten bracht, klopt en dat de diskwalificatie van Klein bij het Eurovisie Songfestival inderdaad disproportioneel is. Voor alle Nederlandse analisten en deskundigen, die ik de voorbije dagen met veel interesse heb aangehoord, is het te hopen dat uit het politie-onderzoek blijkt dat de organisatie van de EBU inderdaad volkomen is doorgeslagen. 

Zelf weet ik nog niet helemaal zeker of Joost Klein hier het allergrootste slachtoffer is. Zolang we niet precies weten wat er backstage gebeurd is, moeten we voorzichtig zijn met een uitgesproken mening over deze zaak.

Toch kan ik het niet langer laten om ook een kleine duit in het zakje te doen. Uiteraard kijk ik naar deze zaak vanuit het oogpunt van de Zweedse cameravrouw die hier in Nederland de schuld van alles lijkt te krijgen. In een statement beweert AVROTROS dat die cameravrouw bleef filmen, zelfs nadat Klein herhaaldelijk had aangegeven dat hij dit niet wilde. Vervolgens zou de artiest slechts een ‘dreigende beweging’ hebben gemaakt en hij zou de cameravrouw niet hebben aangeraakt. Maar welke dreigende beweging is ernstig genoeg om aangifte te doen of voor een diskwalificatie bij zoiets belangrijks als het Songfestival? 

Als cameramensen van alle keren dat iemand een afwijzende of dreigende beweging naar hun lens maakt aangifte gaan doen, dan kan de politie wel wat extra manschappen in dienst nemen. Stel dat het ook nog zal leiden tot een schorsing, dan hebben we amper nog voetbaltrainers op de velden, een goede reden om wel heel veel demonstranten te arresteren of gasten met hoodies in achterstandswijken. Om maar een paar stomme voorbeelden te noemen. Cameramensen zijn gelukkig niet van suiker. Die kunnen wel tegen een stootje. Ik vrees dan ook dat er in Malmö toch iets meer aan de hand was. Zweedse media melden al dat het statement van AVROTROS niet helemaal overeenkomt met het verhaal van de betreffende camera operator.

Ik heb ook geen idee, maar stel nou eens dat Joost Klein de camera heeft weggeduwd. Of omgeduwd. Wat vinden we daar dan van? Daarvoor hoefde hij de cameravrouw niet aan te raken en je zou het met een beetje fantasie een ‘dreigende beweging’ kunnen noemen. Maar mag dat? Stel dat Joost de cameravrouw zo heeft laten schrikken dat ze pardoes haar peperdure apparaat heeft laten vallen.

Het is niet ondenkbaar dat de politie erbij gehaald is, omdat er schade is. 

Dan komen we op het punt dat de betreffende cameravrouw bleef filmen en dat hierdoor voor de emotionele Klein een onveilige situatie zou zijn ontstaan. Allerlei ‘deskundigen’ beweren nu wel heel makkelijk dat de cameravrouw fout was, zonder zich precies te verdiepen in die kant van het verhaal. Natuurlijk is het bloedirritant als er achter elke deur een draaiende camera staat, maar dat is wel een vaak voorkomende bijkomstigheid bij zo’n programma. Het is zeker niet ongebruikelijk bij een evenement als dit. Ook bij talentenjachten als The Voice of bij Op Zoek Naar… van de AVROTROS stonden vaak camera’s backstage om de kandidaten op te vangen voor een eerste reactie na hun optreden. Dat levert doorgaans mooie beelden op. Het zou me dus niks verbazen als de organisatie dit geregeld heeft en dat het hier dus niet zomaar een irritante en stronteigenwijze camera-journalist betrof. Laten we ervan uitgaan dat de betreffende cameravrouw een medewerker van de show was, die stomweg de opdracht heeft gekregen om alle deelnemers te filmen en keurig netjes deed wat er van haar gevraagd werd. Zou zomaar kunnen. Het verklaart ook dat haar beelden niet gedeeld worden met nieuwsgierige journalisten, maar wel met de Zweedse politie.

Mocht deze theorie kloppen, dan is het gek dat de AVROTROS nu zo’n grote broek aantrekt over ‘de onveilige sfeer achter de schermen’, terwijl ze zelf deze cameravrouw genadeloos voor de bus smijten. Dat is ook een mens. Iemand met een creatief beroep en die ook door de artiesteningang binnen is gekomen. Een persoon die net zo goed een veilige werkplek verdient. Als je niet wil dat iets gefilmd wordt, dan moet je dat bij zo’n evenement regelen met productie of met de regie en niet met een cameraman of vrouw. Dat weten de mensen van AVROTROS ook, want zij hebben zelf drie jaar geleden nog het ESF georganiseerd in Rotterdam.

Nogmaals, ik ken ook niet alle details, maar ik kijk toch met steeds meer verbazing naar alle stellige reacties rondom dit ontzettend trieste incident en ik vind dat de schuld te snel en te stellig wordt neergelegd bij iemand die zich niet kan of mag verweren en die waarschijnlijk gewoon haar werk deed. Wie zegt dat zij zelf aangifte heeft gedaan en niet haar opdrachtgever? Misschien wilde zij best de excuses van Klein aanvaarden, maar wilde de EBU daar niets van weten. Wellicht is het een verzekeringszaak.

AVROTROS zorgt zelf niet bepaald voor een veilige werkplek voor camera operators, terwijl die bij het maken van een tv programma minstens even onmisbaar zijn als de artiesten voor de camera. En zo zag ik deze week opperdeskundige Angela de Jong bij RTL piepen over de droom van de emotionele creatieveling Joost Klein die bruut aan diggelen is gegooid, terwijl zij wel al maanden vindt dat Matthijs van Nieuwkerk niet terug op tv kan, omdat die zich heeft misdragen tegenover ‘gewone’ medewerkers van zijn programma. In mijn hoofd is dit tegenstrijdig of op zijn minst voorbarig.

Misschien moeten we de Zweedse politie dit netjes laten afhandelen en dan pas verder praten. Neemt niet weg dat het eeuwig zonde is dat Klein niet meer mee kon doen, want Europapa had zomaar voor veel werkgelegenheid in onze branche kunnen zorgen, in het voorjaar van 2025. Had hij maar even tot tien geteld.

Valse Bingo

 

Je zou denken dat ik, na 30 jaar werken als cameraman, alle mooie klussen wel een keer heb gedaan en het klopt ook dat ik aan veel grote, prestigieuze projecten heb mogen meewerken. Toch staan er nog altijd uitdagingen op mijn bucketlist. Noem mij gerust Rupsje Nooitgenoeg. 

Ik heb de wereld rondgevlogen voor Formule 1, NOS Sport, Kamphues maakt Vrienden, Jules Unlimited en De Wereld van Boudewijn Büch. Was bij de Olympische Winterspelen, Roland Garros, het EK voetbal en mocht vijf keer mee met de Tour de France. In Nederland was ik bij de laatste Elfstedentocht, deed ik meerdere keren de Intocht van Sinterklaas, wel vijftien keer Pinkpop en heb ik alweer drie keer The Passion gedaan. Het zijn maar voorbeelden. De lijst is te lang om op te noemen.

Een van de opdrachtgevers die een hele Bingokaart kan vullen met interessante projecten is de afdeling Evenementen van de NOS. Met hen deed ik tien keer Koningsdag, was ik bij de Kroning in 2013 en mocht ik verschillende verkiezingsdebatten in beeld brengen. Denk ook aan Prinsjesdag, Veteranendag en veel belangrijke herdenkingen zoals de Slavernij Herdenking, de Holocaust Herdenking of herdenkingen van de Februaristaking, de Watersnoodramp, de bevrijding van Kamp Westerbork, de bevrijding van Kamp Vught, de MH17 ramp en ik was al acht keer op 15 augustus bij de Indiëherdenking in Den Haag. Toen Amalia voor het eerst werd geïntroduceerd bij de Raad van State stond ik er voor de NOS met een camera en mijn neus bovenop. 

Het zijn altijd registraties van belangrijke evenementen die vragen om enig improvisatievermogen en waar de televisieploeg nauw moet samenwerken met de organisatie van zo’n bijeenkomst. In een kort tijdsbestek wordt veel techniek opgebouwd en het liefst een beetje netjes weggewerkt. Vaak is er nauwelijks gelegenheid voor een echte repetitie, de uitzendingen zijn altijd live en in sommige gevallen zeer goed bekeken. Persoonlijk vind ik het inhoudelijk interessante projecten. Daarbij helpt het wanneer je als camera-operator breed geïnteresseerd bent en ook beschikt over de nodige algemene kennis. Je moet bijvoorbeeld wel weten wie de vooraanstaande personen zijn en liefst daarop kunnen inspelen als een toespraak of presentatietekst er om vraagt, maar je moet als camera-operator ook weten wat het verschil is tussen een hobo en een piccolo of aanvoelen wanneer beveiligers het prettig vinden dat je even een stapje achteruit doet.

Ik werk graag met de uiterst vriendelijke en vakkundige mensen van de afdeling NOS Evenementen. Projecten worden altijd zorgvuldig voorbereid en zij zorgen goed voor de ploeg. Elke keer voelt het weer als thuiskomen. Bij zulke producties ben ik op mijn best. 

Ik dacht dat mijn NOS Evenementen-Bingokaart bijna vol was. Er was in mijn optiek nog één mega-productie waar ik niet eerder bij was; namelijk de Nationale Herdenking op de Dam. Dat is een mooi, belangrijk en beladen televisiemoment waar heel Nederland ieder jaar weer naar kijkt. Het stond bovenaan mijn verlanglijst. Dit had ik wel eens uitgesproken tegen de regisseur, de projectmanager en de eerste cameraman, die op 4 mei altijd samenwerken. Als Rolling Stones-fan weet ik dat je niet altijd kan krijgen wat je wil, dus was ik niet verbaasd of verdrietig dat ik niet gevraagd werd. Ze werken bij zulke producties graag met mensen die het eerder gedaan hebben en in dit geval helemaal, omdat het een complexe operatie is. Er zijn feitelijk twee locaties (de Nieuwe Kerk en de Dam) en logistiek is het nogal bewerkelijk, met veel kabels, zo midden in het drukke centrum van onze hoofdstad.

Maar er werd iemand ziek en toen dachten ze gelukkig aan mij. Hoewel ik de dag ervoor heel laat klaar zou zijn en de dag erna extreem vroeg moest beginnen, twijfelde ik geen seconde op het moment dat de planning van NEP mij een appje stuurde met het verzoek of ik op 4 mei nog kon werken. Dit móést ik doen. En zo kon het gebeuren dat ik totaal onverwacht opeens op de Dam stond. Tijdens de bijeenkomst in de kerk had ik een mooi plekje onder de preekstoel en rond acht uur stond ik bij de militaire kapel, rechts van het monument. Het was een vreemde editie met weinig publiek en extreem veel veiligheidsmaatregelen, maar dat maakte het voor mij niet minder indrukwekkend. De twee minuten stilte waren dit keer spannend, omdat we bang waren dat iemand het moment ondanks alle maatregelen toch zou verstoren. Het bleef gelukkig stil en bijzonder. Ik realiseerde me ook dat mede dankzij ons werk heel Nederland even stilstond bij de vrijheid, waar we zo zuinig op moeten zijn.

Dit was het laatste vinkje op mijn Bingokaart met belangrijke nationale TV-momenten. Dacht ik. Tot iemand begon over het Koninklijk huwelijk en de Koninklijke begrafenissen in Delft… Die heb ik ook nog niet gedaan! Dus, los van het feit dat ze mij altijd weer mogen vragen voor herdenkingen, debatten, Koningsdagen, Prinsjesdagen of andere nationale evenementen, moet ik sowieso door als cameraman tot Amalia gaat trouwen en tot iemand van haar familie het loodje legt. Ik hoop dat het nog heel lang zal duren voor deze Bingokaart echt vol is. En ook voor de bucketlist komen er dus steeds weer nieuwe wensen bij. Gelukkig maar.

 

 

Even Geduld AUB

 

Als je dagelijks apparaten aan elkaar knoopt, om bijvoorbeeld een televisie-uitzending te maken, dan weet je dat de techniek je altijd een keer in de steek kan laten. Dat gebeurt gelukkig niet heel erg vaak, maar áls het gebeurt, dan komt dat nooit goed uit. Murphey was een optimist. 

Het nu volgende verhaal is niet geschreven om iemand zwart te maken. Laten we voor het gemak zeggen dat het nooit precies zo is gegaan. Het is vooral de bedoeling om een beeld te schetsen van de verschillende belangen tijdens een opname. Niet iedereen blijft onder alle omstandigheden even rustig en blijkbaar heeft niet elke medewerker bij een tv productie altijd evenveel kennis van (technische) zaken. Daar moeten we mee dealen, maar in een tijd waarin we toch druk zijn met reflecteren, kan dit voorbeeld er misschien nog bij.

Weet dat mensen aan de facilitaire kant, die dus met techniek werken, áltijd bezig zijn om storingen te voorkomen. Daar zitten ze zelf ook niet op te wachten. Helaas overkomt het ze soms toch. 

 

Regie : ‘Wat hoor ik?’

Audio : ‘Sorry, we moeten echt even stoppen. Er is een probleem met het geluid.’

Regie : ‘Moet dat nu?’

Audio : ‘Ja! Het geluid is niet goed. Een van de microfoons kraakt.’

Regie : ‘Ja, dat hoor ik ook. Maar we zitten midden in de opname!’

Audio : ‘Het is niet te gebruiken zo. We moeten echt stoppen.’

Regie : ‘Hoe kan dat nou toch weer?’

Iemand : ‘Het blijft techniek.’ 

Regie : ‘Dit is zo dodelijk. Hier kan onze presentator zó slecht tegen…’

 

Opnameleider staat op en loopt naar de set waar de geimproviseerde talkshowtafel staat : ‘Sorry mensen. Ik moet helaas even inbreken. We moeten stoppen voor een probleem met het geluid. Een van de microfoons stoort. Excuus!’

Presentator : ‘Ohw. Dat is vervelend.’ 

Opnameleider : ‘Ja, heel vervelend. Het spijt ons.’

Presentator : ‘Moet dat echt nu?’

Opnameleider : ‘Ja, helaas wel...’

 

Regie : ‘Waarom is er áltijd iets met het geluid?’

Korte stilte. 

Regie : ‘Altijd! Er is áltijd iets met het geluid.’

Niemand reageert.

Regie : ‘Kunnen we weer?’

Projectmanager : ‘Nee, er wordt naar gekeken. Momentje nog.’

Regie : ‘Dit is echt heel erg slecht. Killing voor het gesprek. We gingen net zo lekker.’ 

Audio : ‘We doen ons best. We doen ons best.’ 

Regie : ‘Maar hoelang moet zoiets duren?’

Schakeltechnicus (droog) : ‘Tot het is opgelost…’

Regie : ‘Dit kan toch niet. Dit kán toch niet… Dit kán toch echt niet.’ 

Audio (niet eens geirriteerd) : ‘Er wordt aan gewerkt.’

Regie : ‘Geef hem gewoon een nieuwe microfoon!’

Projectmanager : ‘Dat zijn ze ook aan het doen.’ 

Regie : ‘Kan dat niet sneller?’

Kort moment van stilte.

Regie : ‘We liggen al minimaal drie minuten stil.’

Regie-assistent : ‘Dertig seconden.’

 

Presentator : ‘Ik wil nu echt door!’ (Gooit ballpoint op tafel)

Regie-assistent (praat in de intercom) : ‘Ze zijn met man en macht bezig.’

Regie : ‘Kan iemand mij een update geven?’

Opnameleider : ‘Ze zijn druk.’

Schakeltechnicus (droog) : ‘Als ze zich ook nog bezig moeten houden met ons voorzien van updates, dan duurt het alleen maar langer.’

Regie : ‘Ja, maar de inhoud…’

Korte stilte

Schakeltechnicus (droogjes) : ‘Zonder geluid, geen inhoud.’

Regie : ‘Dit is toch niet normaal!?’

 

Audio : ‘De storing is er nog steeds. We hebben de microfoon én de zender vervangen.”

Regie : ‘Hoe kan dat nou?’

Audio : ‘We zijn er mee bezig.’

Regie : ‘Er is altijd wat…’

Regie-assistent : ‘Ze zijn er mee bezig.’

Regie : ‘Ik wil dat we nu een tafelmicrofoon neerzetten. Nu!’

Opnameleider : ‘De antennes worden verplaatst. Ze zijn kei druk met het trekken van kabels.’

Regie : ‘Waarom zet niemand een tafelmicrofoon op tafel?’

Iemand (mompelt zachtjes op de achtergrond) : ‘Omdat jullie ábsólúúúúút geen tafelmicrofoons en kabels in beeld wilden...’

Drie tellen stil.

Regie : ‘Kunnen we?’

Opnameleider : ‘Momentje nog.’

Audio : ‘Ik geloof dat we het hebben…’

Regie : ‘Oke. Actie. Pak hem maar op in vijf, vier…’ 

Opnameleider : ‘Ho ho. Een tel nog.’

Schakeltechnicus (droogjes): ‘drie…’

Regie assistent : ‘Ze zijn nog bezig.’ 

Regie : ‘Kom. Op. Nou! Komopnou. Komopnoutoch…’

Audio : ‘We moeten heel even iets testen, voor we dadelijk weer stil liggen.’

Regie : ‘Ja, dat is goed, maar kan dat niet als we alweer opnemen? Start de opname!’

Opnameleider : ‘Er ligt nog iemand onder de tafel.’

Regie-assistent : ‘Ze doen echt ontzettend hard hun best.’ 

Regie : ‘Schiet nou toch op, jongens. Dit duurt veel te lang. Veel. Te. Lang. De hele sfeer aan tafel is weg.’ 

Eindredactie : ‘Als het live was, dan waren we toch ook door gegaan.’

Schakeltechnicus (op zijn manier) : ‘Maar het is niet live…’

Regie : ‘Nee, gelukkig niet.’

Audio : ‘Het lijkt erop dat iemand anders op dezelfde frequentie zit.’ 

Regie-assistent : ‘Zijn ze verderop misschien ook aan het filmen?’

Regie : ‘Hoe kán dát nou toch weer?’ 

Regie-assistent : ‘Ik weet het niet, maar het zou kunnen.’

Regie : ‘Waarom weten wij dat niet? Productie! Dat moeten wij toch weten.’

Schakeltechnicus : ‘Het lijkt alsof er iemand op die frequentie zit. Lijkt…’ 

Regie : ‘Ik word hier zo kwaad van. Er moet direct iemand daar naartoe. Zij moeten op een andere frequentie!’

Schakeltechnicus : ‘Maar we weten niet eens of…’

Regie : ‘Productie! Productie móét daar nu gelijk heen.’

Opnameleider : ‘Het lijkt er op dat we door kunnen.’

Regie : ‘Iemand moet zeggen dat die andere ploeg op een andere frequentie moet.’

Audio : ‘We zijn er weer!’

Regie : ‘Is productie al onderweg?’

Opnameleider : ‘We kunnen weer.’

Regie-assistentie : ‘Ja, we kunnen weer.’

Schakeltechnicus : ‘Start alles!’

Regie : ‘Het mag nu echt niet nog eens gebeuren. Ik wil dat alle microfoons het vanaf nu blijven doen. Hebben jullie dat begrepen?’

Opnameleider : ‘Attentie! In vijf, vier, drie …’

 

dansen

 

Het was afgelopen dinsdag mijn veertiende Groeëte Gulpener Vastelaoves Finale. Sinds de regionale zender L1 in 2007 is begonnen met het uitzenden van dit evenement heb ik slechts drie edities moeten missen. Eentje ging niet door vanwege corona, twee keer deed ik een ander project voor L1 en waar ik in 2011 was is mij ook een raadsel. Het afsluiten van de vastelaovend, op carnavalsdinsdag in Gulpen, is voor mij vaste prik. Een van de constante bakens in alle onvoorspelbaarheid van mijn werk als freelance cameraman.

Ik doe bij dit evenement altijd de handheld camera. Lekker gooien en smijten met een groothoeklens op en rond het podium. Veel close shots van geschminkte koppies uit het publiek maken en de artiesten van dichtbij filmen. Het is een uitdaging om zoveel mogelijk te variëren. Drie van de vijf camera's waarmee we werken staan vast, dus met zo'n mobiel apparaat op je schouder kan je voor de jus in de cameravoering zorgen. Dat kan je zo fanatiek doen als je zelf wil, maar ik houd ervan om flink door te werken. Het is de kunst om ervoor te zorgen dat het rode lampje in mijn zoeker zo vaak mogelijk gaat branden.

In tegenstelling tot de grote feesten in de steden, die van carnaval steeds meer een festival maken waar kneiterharde stampnummers worden gedraaid, gaat het in Gulpen nog om kleinschaligheid en de echte Limburgse sjoenkelmuziek, die iedereen kan meezingen. Dit is wat mij betreft hoe carnaval hoort te zijn. Vaan Eijsde tot de Mookerhei. Het is dan ook mijn favoriete carnavalsfeestje om te filmen, al vond ik het nóg leuker toen het podium een aantal jaren geleden midden op het plein stond.

Al die jaren kom ik bij deze L1-projecten ook steeds weer dezelfde artiesten tegen. Sterren die buiten de provincie compleet onbekend zijn, maar wereldberoemd in Limburg. Sommigen hebben honderden optredens verspreid over de hele provincie tussen 11 november en aswoensdag. Die verdienen zo een vet jaarsalaris bij elkaar in een paar maanden. 

Dit jaar waren de Toddezèk er voor het laatst. Zij stoppen er na 22 jaar mee. Het duo Spik en Span sloot de avond af. Die twee heren uit Susteren mag je rekenen tot de meest populaire Limburgse artiesten. Zij hebben al meerdere keren het Limburgs Vastelaovesleedjes Konkoers gewonnen en ook dit jaar wonnen zij dat belangrijke songfestival, in een tent met 7.000 bezoekers, met het liedje 'Vastenach'. Als zij ergens optreden, dan gaat het dak er af. Limburgse carnavalsvierders zingen elk nummer woord voor woord mee. 

Terug naar het camerawerk. Het is een aardig beeld als je de camera af en toe over het podium naar de artiesten toe laat vliegen en er een (half) rondje omheen draait. Zeker bij dit soort feestjes. Dit werkt voor mij het best als ik de camera hiervoor bij het handvat pak, de viewer openklap en met de camera op heuphoogte loop. Met een beetje fantasie zou je kunnen zeggen dat je armen als een soort Steadicam fungeren. Onderhands, noemen we dat in cameramensentaal. Vervolgens laat je de groothoeklens zijn werk doen.

De timing van deze beweging moet bij de muziek passen. Hiervoor heb je hulp nodig vanuit de regie. Zij moeten aanvoelen dat je zo'n shot wil maken. Het helpt als ze jouw camera op het juiste moment in de uitzending schakelen én dat ze je niet te snel weer wegdrukken, zodat je de beweging kan afmaken. Dan is het ook nog eens van belang dat de artiest op het podium niet wegloopt of zich net even omdraait. Soms kan het leuk zijn als een zanger of zangeres even de lens pakt en de kijkers thuis bij het feest betrekt. Deze 'move' is pas echt geslaagd als je ook op tijd weer weg bent, zonder dwars door de shots van je collega's te lopen.

Het is eigenlijk een klein dansje. Een pas de deux voor een camera operator en een zanger of zangeres. Dus zou ik kunnen zeggen, terwijl ik eigenlijk het danstalent van een spoorbiels heb, dat ik toch in al die jaren honderden keren gedanst heb op een podium en ook nog eens voor een groot publiek. 

Afgelopen dinsdag wist fotograaf Harm Lutke een mooie actiefoto te maken van zo'n moment. Het is met Spik of Span. Die twee kan ik na al die jaren nog steeds niet uit elkaar houden. Ik zie nu pas hoe dichterbij ik kwam. Maar als je goed naar deze foto kijkt, dan zie je volgens mij vooral hoeveel plezier ik aan dit werk beleef.

 

foto: Harm Lutke

blijven leren...

Er zijn freelancers die vinden dat je jonge collega’s niet veel wijzer moet maken, omdat je dan je eigen concurrenten opleidt. Ik geloof niet in die filosofie. Enthousiaste mensen die écht de ambitie hebben om cameraman of -vrouw te worden, die zullen hun doel hoe dan ook bereiken. Dan kan je ze daarbij maar beter helpen. Het is goed om af en toe stil te staan bij basale zaken die vanzelfsprekend lijken en om na te denken over de vraag waarom we de dingen doen zoals we ze doen. Dat houd je scherp. Soms levert het ook weer nieuwe inzichten op.

Het is altijd boeiend om jong talent de weg te wijzen of ze uit te dagen. Vragen beantwoorden, vertrouwen geven en ze begeleiden in hun zoektocht. Ik luister met plezier naar hun verhalen en deel graag mijn kennis en ervaring, als iemand daar tenminste voor open staat. Zelf heb ik zo ook een paar helden die aan de wieg hebben gestaan van mijn carrière en hun steun zal ik nooit, maar dan ook nooit vergeten. 

De vorige week was ik bij een congres en daar was mij gevraagd om een jong talent een duwtje in de rug te geven. Dat doe ik dus met liefde, al vind ik het altijd lastig om een camera uit handen te geven. Deels omdat het werk gewoon te leuk is, maar ook omdat ik het best moeilijk vind om iemand in het diepe te gooien. Ik ben altijd bang dat een leerling op zijn of haar bek gaat. Alleen moet je, net als bij de opvoeding van je kinderen, vroeg of laat iemand loslaten en een keer de kans geven om het zelf te proberen.

Ik maakte dus ruimte en keek met klotsende oksels over de schouder van mijn nieuwe collega mee. Via een apart intercomlijntje kon ik hem hier en daar een tip geven, maar ik moest al snel vaststellen dat hij het veel minder spannend vond dan ik. Wat er op deze positie van een cameraman verwacht werd was ook te overzien. Hij kon het prima aan. Dit had niet zoveel te maken met iemand in het diepe gooien, maar eerder met een zwemvest om in het pierenbadje zetten. Na een tijdje stond ik min of meer werkloos toe te kijken.

Aan de andere kant van de zaal worstelde een collega met de schoudercamera en een lange kabel. Die kon mijn hulp beter gebruiken dan de leerling. Zo liep ik even later achter camera 3 met een grote bos kabel in mijn hand. Laten vieren en weer opbossen. Ik was gepromoveerd tot kabelsleper. Dat is een rol die mij niet echt op het lijf geschreven is. Veel cameramensen zijn hun carrière begonnen als algemeen assistent en hebben ervaring met het opbossen van camerakabels, maar ik niet. Ik ben helemaal niet handig met zo’n snoer. Slag, tegenslag is de beproefde methode die je moet toepassen, maar bij mij is het vooral tegenslag. 

En daar gingen we. Trap op, trap af. Ik kreeg er klamme handjes van. Cameraman Gert was gelukkig heel dankbaar en geduldig. Het is ook een fijne collega. Voor hem was alles beter dan filmen zonder assistent. Ik vond het vooral confronterend. Opeens realiseerde ik me wat ik alle assistenten aandoe die normaalgesproken achter mij aan hollen. Natuurlijk weet ik al lang dat dit een vak apart is, maar het is toch belangrijk om het af en toe even zelf te ervaren. Dat vergroot het respect voor deze beroepsgroep. 

En zo werd het dus een leerzame middag. Het is alleen niet helemaal duidelijk wie nou het meeste geleerd heeft.

stick

 

Het is zaterdagochtend en ik rommel wat in ons schuurtje. Ergens tussen zaagresten van de houten vloer, stukken elektrabuis, oude bezemstelen en bamboestokken moet mijn ijshockeystick staan. Niet dat ik zelf ooit deze sport beoefend heb, maar ik heb er in 1993 eentje gekregen voor bewezen diensten bij de Geleense ijshockeyclub Meetpoint Eaters. Ik kan me niet voorstellen dat ik die stick ooit heb weggedaan, dus hij moet hier ergens zijn.

Begin jaren negentig woonde ik nog in Geleen, waar we in de winter op zondagavond naar de ijshal trokken, om te kijken naar de verrichtingen van de Smoke Eaters. Regelmatig gingen we ook mee naar uitwedstrijden van onze ijshockeyclub in Nijmegen, Tilburg of Rotterdam. Ik meen me zelfs te herinneren dat we een keer helemaal naar Heerenveen zijn gereden om onze club aan te moedigen. Als de Eaters gewonnen hadden, dan vierden we dat na afloop in Café De Kroon. Daar kwamen niet alleen trouwe supporters, maar ook de spelers. 

Ik was in die dagen al druk met het maken van filmpjes en de barman had mij gevraagd of ik een videoclip kon produceren, die ze op ijshockeyavonden in het café wilden vertonen op een groot videoscherm. Dat heb ik gedaan. Op het nummer ‘Tribal Dance’ van 2Unlimited heb ik snelle beelden gemonteerd die ik tijdens een wedstrijd had opgenomen. Dat filmpje werd een regelrechte hit. Een paar keer per avond werd het opgezet en als dat gebeurde, dan dansten de spelers met de mooiste meisjes van Geleen op de tafels. Aan het eind van het seizoen kreeg ik als bedankje een gesigneerde stick. Alle spelers van seizoen ‘92/’93 hadden er hun handtekening op gezet.

In een stoffig hoekje van ons schuurtje vind ik wat ik zoek. Achter de regenpijp en hij zit vol spinnenraggen. De stick zit klem tussen een uitgezette plank van het schap waar mijn gereedschapskist op staat en de vochtige schuurmuur. Dit is niet bepaald een plek om zo’n uniek cadeau te bewaren, maar zo gaat dat blijkbaar. Deze stick is ruim dertig jaar oud. De eerste tien jaar heeft hij nog op een mooi plekje in mijn Amsterdamse flat gehangen, maar inmiddels woon ik alweer bijna 20 jaar in Utrecht. Hier is hij in het schuurtje beland en eerlijkheid gebied mij te zeggen dat ik er nooit meer naar heb omgekeken. Tot vandaag. Na wat duwen en wrikken schiet de stick uiteindelijk los.

In 1993 wonnen de Meetpoint Eaters voor het eerst in de clubgeschiedenis de Nationale Beker. Ik was bij de legendarische finale in Eindhoven, waar de Gunco Panda’s uit Rotterdam werden verslagen met 4-2. Vijftien bussen met uitzinnige Limburgse supporters gingen helemaal uit hun dak. Die wedstrijd was volgens mij op woensdag 6 januari 1993 en de zaterdag daarna werd het team gehuldigd op het bordes van het gemeentehuis van Geleen. Daar heb ik nog een zwartwit fotorolletje volgeschoten met kiekjes van de uit Canada afkomstige sterspeler Chris Brant, die de cup boven zijn hoofd houdt.

De handtekening van Chris Brant staat op de zwarte tape aan de bovenkant van de stick. Zeg maar het handvat. Je moet het even weten. Andere namen zijn beter te lezen. Tommie Hartogs, Jamie van der Horst, Mike Pellegrims, Risto Mollen, Rickey Boh en Jo Charbonneau. Ik zie ze allemaal weer spelen. Het was een geweldig team en het is eeuwig zonde dat zij dat jaar niet ook kampioen zijn geworden. Ze waren er niet ver vanaf, maar de zeer beladen playoffs tegen Nijmegen zorgden voor zoveel ellende en gedoe dat het geen sportieve strijd meer was. Ik herinner me nog een bommelding, waardoor het hele ijsstadion ontruimd moest worden. De bezwete spelers van Geleen stonden buiten in de kou, terwijl het team van Nijmegen lekker in een verwarmde bus wachtte tot het spel weer verder ging. Het leek alsof zij op die bommelding voorbereid waren.

Ik sta zo een tijdje in ons schuurtje naar die stick te kijken en de ene na de nadere jeugdherinnering komt bovendrijven. Ik zet hem weer op zijn plek en ga binnen met een kop koffie een beetje Googlen naar de Meetpoint Eaters. Al snel vind ik op YouTube het filmpje dat ik gemaakt heb. Iemand heeft dat online gezet. Het zijn de eerste drie minuten van een hele berg historische opnamen. Het is grappig om dit oude werkje na al die jaren nog eens te bekijken. Gefilmd in 4:3 en ik had zelfs een heel speciaal video-effect gebruikt om er een echte hippe clip van te maken. 

Je zal wel denken waarom ik uitgerekend vandaag op zoek was naar die stick. Nou, dat is simpel. Morgen is er weer een bekerfinale. De Eaters spelen in Den Haag tegen HIJS. Ze kunnen voor de derde keer in hun historie de beker winnen. Als ze dat voorelkaar krijgen, dan is het voor mij de tweede keer dat ik erbij ben. Ik mag morgen als een van de vijf cameramannen voor de NOS deze ijshockeywedstrijd in beeld brengen. Daar verheug ik me al de hele week op.

angst en onzekerheid

 

Ashley is de communicatiemedewerkster van dienst. Een dame van rond de dertig, in dienst bij een grote firma, die ons heeft ingehuurd om opnamen te verzorgen voor een relatief eenvoudige video. Ze heeft haar veiligheidsschoenen en de verplichte knalgele bouwvakkersjas al aan. Voor de zekerheid heeft ze ook alvast een helm op. Veiligheid boven alles. Toch kan je gelijk zien dat de bouwkeet, waar we elkaar voor het eerst ontmoeten, niet echt haar habitat is. Die schoenen en de jas zijn te schoon. De helm glimt nog van nieuwigheid. Om maar te zwijgen over het rokje met panty en een veel te chique damestas, die niet bepaald bij de outfit passen.

Ze is al tien minuten te druk met haar telefoon om zichzelf even voor te stellen of om een hand te geven. Ook een vriendelijk ‘goedemorgen’ toen ze binnenkwam kon er blijkbaar niet vanaf. Ze wilde geen koffie uit de pot, maar liever een kopje groene thee. 

Het lijkt er sterk op dat we in Nederland inmiddels meer duurbetaalde communicatiestrategen hebben dan vakmensen. Natuurlijk mag je al die media-adviseurs, pr-specialisten, storytellers, customer journey professionals, woordvoerders, merkenbouwers en contentmanagers niet zomaar op een hoop gooien, maar Ashley voldoet aan alle vooroordelen. Als ik iemand zou mogen casten voor de rol van omhooggevallen public relations-hittepetit, dan komt zij fluitend door de screentest. 

Een communicatiespecialist die mensen niet aankijkt is voor mij zoiets als een blinde camera-operator. Zo iemand die het liefst via Whatsapp en e-mail blijft communiceren, ook als je naast haar staat. Ze is drukker met haar eigen Insta-, Snap- en TikTokwerkjes dan met de ploeg die voor serieus geld is ingehuurd om iets moois te maken. Druk, druk, druk. Hier is sprake van een krakkemikkig harnas dat onkunde, maar vooral onzekerheid moet verhullen.

Tijdens het filmen maakt Ashley zich voornamelijk zorgen over alle details die niet in beeld te zien mogen zijn, dingen die niet gezegd kunnen worden en wat de mensen in beeld niet moeten doen. Wat ze wél wil blijft in nevelen gehuld. De hoofdlijnen zijn even uit het zicht verdwenen. Ze heeft met ons helemaal nog niet over de inhoud gesproken, over een aansprekend filmpje of over het echte verhaal van de mensen die bij dit grote bedrijf werken. Die informatie hebben wij uit een vaag mailtje dat we gisterenavond hebben ontvangen. 

Het is bij ieder plan of voorstel: ‘Ja, maar zus…’ en ‘Ja, maar zo…’. 

Binnen tien minuten is niemand nog zichzelf en let iedereen op de verboden van communiAshley. Van een creatief proces is geen sprake meer. Alles wordt gewikt en gewogen. Over de grootste pietluttigheden ontstaat discussie en bij twijfel doen we het voor de zekerheid niet. Zo blijven er bar weinig opties over. Als je goed oplet blijkt dat onze Ashley zelf nauwelijks beslissingen neemt of keuzes maakt. Ze werpt eerst drempels op en legt het vervolgens allemaal in handen van anderen. Niemand weet uiteindelijk nog wat wijsheid is. Deze communicatiekanjer is vooral druk met voorkomen dat zijzelf ooit ergens op aangesproken kan worden. Verantwoording nemen staat niet op haar to-do-lijstje. Indekken wel. Dat staat bovenaan.

 

Je begrijpt vast al dat ik slecht kan dealen met zulke figuren. Dit verhaal is inderdaad uit pure frustratie geschreven. Ik ben allergisch voor mensen die mij structureel niet aankijken als ze iets tegen me zeggen of die via iemand anders met mij communiceren. Ik krijg jeuk op de gekste plekken van types die elk voorstel torpederen met louter mitsen of maren. Zo valt geen goed shot te maken en áls ik dan, ondanks alle beperkingen, iets voorzet is het niet goed genoeg.

Zoals altijd doe ik écht mijn best en ik geef niet snel op, maar hier schiet ik op slot. Ik kan er niet bij dat je ervaren professionals inhuurt, maar geen gebruik maakt van hun expertise. Alle tips en suggesties worden weggewoven. Ze laat ons gewoon niet doen waar we goed in zijn. Nadat ze zich tot drie keer toe zich bemoeit met de vraag of mijn statief tien centimeter naar links of naar rechts zou moeten geef ik het op. We zijn vandaag met handen en voeten gebonden. En Ashley roept zelf alleen maar dat dit niet is wat ze in gedachten had.

Het maakt niet ook uit wat ik voorstel. Ashley en ik zitten op verschillende golflengtes. Ik moet me enorm inhouden. Het is een belangrijke klant van mijn klant, dus wordt het een dag op eieren lopen en dat is knap lastig voor mij. Als ik ergens enthousiast over ben spat het ervan af, maar als ik iets kut vind, dan kan ik dat ook bijna niet verbergen.

Het lukt niet om op ontspannen wijze te communiceren met de communicatieadviseur. Ik krijg er een knoop van in mijn maag en dat heb ik niet vaak. Sociale vaardigheden zijn voor mij doorgaans niet het probleem, maar hoe langer dit duurt, hoe ingewikkelder het wordt. Zij zal ook voelen dat het schuurt. En alle mensen om ons heen krijgen daar ook iets van mee. Ik heb zo’n donkerbruin vermoeden dat de bouwmannen voor zichzelf ook al besloten hebben om gewoon te doen wat er gevraagd wordt en niets meer dan dat. De aanpak van Ashley leidt onvermijdelijk tot middelmaat. Of erger. Dit doorbreken lukt niet.

 

Ashley heet natuurlijk niet echt Ashley. Maar ze bestaat wel. In meervoud zelfs. Ik kom wel vaker zulke non-communicatieve communicatie-experts tegen. Mensen die kost wat kost verhullen dat ze eigenlijk niet zoveel verstand van zaken hebben. Als onze strateeg zich kwetsbaar op zou stellen, dan zouden we haar helpen en een prachtig filmpje maken. Het is helemaal geen schande om niet alles te weten. Daarvoor huur je vakmensen in. En als je die een beetje vrijheid geeft, dan kan het zomaar reuze meevallen. 

 

Als we na een lange dag eindelijk klaar zijn en ik wil vriendelijk ‘dag’ zeggen, geef ik ook dat na drie pogingen op. Ashley blijft onbereikbaar. Ze kijkt alleen maar naar het schermpje van haar telefoon. Inmiddels hebben alle overige mensen in de keet, die ik ook al een ferme hand of zelfs een vriendschappelijke schouderklop heb gegeven, meermaals vriendelijk gezwaaid. Nu wordt het gênant. We springen in de auto en gaan er snel vandoor. Onderweg spreek ik nog achtentwintig keer mijn verbazing uit.

Deze foto is gemaakt met behulp van AI. Helemaal gegenereerd in Photoshop.

Peter van Straaten zelfportret

 

Met AT5 verslaggever Joost van Krieken maakte ik een korte reportage over de Amsterdamse schrijver en tekenaar Peter van Straaten. Het moet in maart 1995 geweest zijn. Van Straaten werd zestig. Ik kende hem vooral van zijn reeks grappige tekeningen in de krant, onder de noemer ‘Het dagelijks leven’ en het feuilleton ‘Agnes’. Het waren meestal slordig geschetste situaties met een simpel onderschrift, waarmee hij het leven op briljante wijze wist te typeren. Zijn werk toverde altijd een glimlach op mijn gezicht. En nog steeds. Hij heeft er duizenden gemaakt en veel van die cartoons zijn tijdloos. Ze zijn allemaal raak. Mijn moeder vond zijn werk ook geweldig.

Ik vond het bijzonder om Van Straaten te ontmoeten en kan het me nog goed herinneren. Het was een buitengewoon vriendelijke man, die ons gastvrij ontving. We mochten in zijn werkkamer filmen hoe hij met kroontjespen en inkt zijn tekeningen maakte. De verslaggever vroeg of de tekenaar zichzelf wilde schetsen, maar dan zoals hij dacht dat hij er zelf over vijftien jaar uit zou zien. Dat wilde Van Straaten wel even voor ons proberen. Hij maakte in razend tempo een prachtig zelfportret van een oude man met een stok. Op vragen van de verslaggever antwoordde hij dat hij al een buikje had, maar niet kaal zou worden, omdat dit niet in de familie zat. Met een laatste pennestreek signeerde hij de tekening. Over zijn schouder keek ik met mijn camera mee. 

Toen we klaar waren met filmen vroeg ik wat Van Straaten met dit zelfportret ging doen. Hij keek verbaasd naar me en zei iets van ‘weggooien’. Ik vroeg of ik deze tekening misschien aan mijn moeder mocht geven en dat vond hij een goed plan. De tekening werd netjes uitgesneden en in een grote envelop gestopt. Als een kind zo blij bedankte ik de cartoonist toen we inpakten en weer verder gingen. 

Die avond was bij de Amsterdamse zender te zien hoe de tekening, die ik later aan mijn moeder zou geven, werd gemaakt. Een kort fragment kan je online nog steeds terugvinden in de reportage die AT5 gemaakt heeft bij het overlijden van Peter van Straaten, in december 2016 op 81-jarige leeftijd.

Mijn moeder was super blij met de tekening. Ze heeft hem ingelijst met een mooi passepartout en hij heeft al die jaren op een mooi plekje in mijn ouderlijk huis gehangen. Nu is mijn moeder drie jaar geleden overleden en mijn vader probeert heel voorzichtig wat spulletjes op te ruimen. Zo kreeg ik deze week de tekening terug die ik bijna dertig jaar geleden aan mijn moeder gaf. Hij is me dierbaar, maar ik weet ook niet zo goed wat ik er mee moet. Thuis ophangen is geen optie, dus voor je het weet verdwijnt hij in een doos op zolder. Vandaar dat ik me afvraag of er wellicht iemand is die ik er blij mee kan maken?

Dag 2023, hallo 2024

 

Tijd vliegt. Er is alweer een jaar voorbij. Ik ben een man van lijstjes en dus vermaak ik me rond de jaarwisseling altijd met het opmaken van allerlei balansen: 178 dagen gewerkt. 1.708 uur. 43 weekenden, waarvan 20 keer de zaterdag én zondag. 103 dagen meercamera, 24 dagen met een losse camera op pad. 14 dagen remote camera’s bediend, 7 locatiebezoeken gedaan, 3 keer op de motor, 5 dagen lesgeven en de overige dagen waren bouwdagen, reisdagen, voorbereidingsdagen of schrijfdagen. In totaal had ik het afgelopen jaar 32 verschillende opdrachtgevers. Het meest heb ik gewerkt voor The Crew en Miltenburg AV. 

Het was best een gek jaar. 2022 was superdruk en er waren zelfs producties uitgesteld, omdat er geen personeel meer te krijgen was. Iedereen gooide enthousiast de prijs omhoog en alle verwachtingen waren hooggespannen. Vervolgens kwam 2023 niet echt lekker op gang. Vooraf hadden kenners geroepen dat het met name in april heel druk zou worden, maar in het voorjaar was er uiteindelijk helemaal niet zoveel te doen. Grote projecten werden afgezegd en vooral freelancers kregen regelmatig te horen dat ze bij nader inzien niet nodig waren. Ik schreef zelfs een blog over het feit dat het zo rustig was. Dat bleek achteraf bezien ook een beetje paniekvoetbal, want uiteindelijk werd het voor mij een heel gemiddeld jaar als je kijkt naar gewerkte dagen en uren. Al moet ik ook zeggen dat de kosten enorm gestegen zijn en ik moet voor mijn gevoel als ZZP’er steeds meer betalen. Ondanks het feit dat ik lekker gewerkt heb, is er niet gespaard dit jaar. Ik vrees dat dit de komende jaren niet veel beter zal worden. Er wordt in onze branche nog steeds gevochten om ieder project en elke eurocent. Er is bovendien weinig begrip voor de freelancer. Die wordt vaak toch een beetje afgeschilderd als zakkenvuller of juist als schijnzelfstandige. Dat ligt natuurlijk veel genuanceerder, maar daar moeten we het wellicht een andere keer over hebben.

Terug naar 2023 en de projecten waar ik mij voor mocht inzetten. Het begon gelijk mooi met Kinderen voor Kinderen, een Nieuwjaarsconcert van PhilZuid en het NK Veldrijden in een heel nat en modderig Zaltbommel. Ik was bij de Zapp Awards, de Holocaust Herdenking en de herdenking van de Watersnoodramp in Zeeland. Voor L1 was ik bij een paar grote live-uitzendingen rondom ‘Vastelaovend’ en ik mocht zelfs voor Omroep Gelderland een optocht filmen in Montferland. Daarna begon het jaar een beetje te kwakkelen, hoewel ik in mijn lijstje Indoor Brabant nog zie staan dat een mooi jaarlijks hoogtepunt is, omdat mijn dochter dan graag meegaat.

In april deden we The Passion en hoewel dat niet mijn favoriete genre om naar te kijken is, is het juist wel een geweldige productie om achter de schermen bij betrokken te zijn. Het is een van de grote tv-evenementen waar iedereen in het vakgebied ook naar kijkt. Er wordt altijd flink uitgepakt en ik ben dol op uitpakken. 

Voor Viaplay mocht ik een paar dagen naar een DTM-test in Oostenrijk, om een reportage te maken over autocoureur Thierry Vermeulen. Dat was leuk, omdat het voor mij een weerzien was met oude bekenden en ik warme herinneringen heb aan de jaren waarin ik heel veel autosport filmde.

Ik zat dit jaar drie keer met een camera achterop de motor. Een keer om de spelersbus van PSV te begeleiden naar De Kuip voor de Bekerfinale, een keer bij de triatlon van Holten en natuurlijk bij de triatlon van Almere, wat inmiddels ook een mooie jaarlijkse traditie is geworden.

Ik had het geluk om een programma te mogen filmen bij de huldiging van Feyenoord, ik was een paar keer bij College Tour en we registreerden de theatervoorstelling van Pieter Derks in Nijmegen. Daarnaast mocht ik voor de NOS een paar potjes handbal, basketbal, badminton en waterpolo in beeld brengen. Een letterlijk hoogtepunt en een serieus bucket-list dingetje was voor mij het NK Wielrennen in Sittard-Geleen, waarbij ik plaats mocht nemen op de beroemde Tulip Crane waar ooit in 1992 Eddie Vedder vanaf sprong op Pinkpop. Hierover heb ik ook een blog geschreven.

Indrukwekkend was de herbegrafenis van een onbekende soldaat uit de Eerste Wereldoorlog op het Amerikaanse oorlogskerkhof in de Franse plaats Oise-Aisne. Met veel ceremonieel vertoon werden de resten bijgezet van een Amerikaanse soldaat, die een jaar daarvoor ergens in de buurt gevonden waren. Wij mochten deze historische gebeurtenis in beeld vangen, maar moesten daarvoor wel aan allerlei eisen en protocollen voldoen. Gevolg was dat we begin juni een paar dagen op het kerkhof, tussen de duizenden marmeren kruisen, aan het werk waren. Een project om nooit te vergeten. 

Na de zomervakantie begon het met de Indiëherdenking en daarna was ik voor de derde keer bij de Grandprix Formule 1 op Zandvoort. Camera 16 en bocht 9 zijn inmiddels een vertrouwde combinatie voor mij. Het blijft superinteressant om mee te maken hoe de Engelse organisatie (FOM) deze races in beeld brengt en om te zien wat er op logistiek gebied allemaal bij komt kijken. Zo’n Formule 1 seizoen is absoluut de grootste tv-operatie in de wereld. Het is tof dat je een piepklein radertje in dat geheel mag zijn en voor mij is het elke seconde alsof ik een kind ben in een heel heel héél grote snoepwinkel.

Niet minder interessant was de live-uitzending van Dagboek van een Herdershond vanuit Sittard. Voor mij bijzonder, omdat het oorspronkelijke verhaal zich afspeelde in Geleen. Als klein ventje, met natte haartjes en een superzachte G, heb ik de tv serie gevolgd en zelfs het boek met veel interesse gelezen, omdat mijn opa ook in de steenkolenmijn had gewerkt. Dat ik nu betrokken mocht zijn bij de remake van dit programma vond ik heel speciaal. Het was bovendien een toffe, maar ook spannende klus om te doen. Ondanks de korte tijd waarin we de bewerking van deze musical moesten neerzetten, repeteren en uitvoeren is het prachtig geworden. Hopelijk komt er nog een vervolg op.

Het was sowieso een muzikaal jaar met een aantal mooie concerten om te filmen. Ik denk gelijk aan Rufus Wainwright, Spinvis, maar ook Bridge to Liberation, de 11^e van de 11^e en zelfs De Bevers in Ahoy. Daarnaast een hoop muzikale programma’s zoals Vrije Geluiden van de VPRO, Nachsjiech van L1, Nederland Zingt voor de EO, de uitreiking van de Gouden Notenkraker in de Melkweg, Stralend Kerstfeest en The Scrooge.

Je zou bijna denken dat ik van het ene hoogtepunt naar het andere ben gehold en zo voelt het ook, maar in de lijstjes kom ik genoeg producties tegen die je als ‘werk’ zou kunnen bestempelen. Het hoeft ook niet elke dag feest te zijn. Ik heb dit jaar bijvoorbeeld een aantal grote congressen van techbedrijven gefilmd, met allerlei presentaties waar ik inhoudelijk werkelijk niets van begreep. Dan kunnen dagen best lang duren, maar het helpt wel weer als je die dagen mag samenwerken met leuke mensen en het vak blijft altijd uitdagend. 

Uiteindelijk is het allemaal te veel om op te noemen, maar tot slot nog twee mooie hoogtepunten die niet onvermeld mogen blijven. Om te beginnen het World Cup Kwalificatie Toernooi schaatsen in Thialf, waaraan ik mocht meewerken als 1^e cameraman voor The Crew. Het was de eerste keer dat dit facilitair bedrijf schaatsen deed en dan is het natuurlijk te gek als alles tot in de kleinste puntjes blijkt te kloppen en als de klant meer dan tevreden is. En een andere unieke klus die ik onlangs mocht doen is de Oudejaarsconference van Micha Wertheim. Het was een feest om een groot deel van deze voorstelling in Nijmegen te registreren met allemaal leuke, lieve en bevlogen mensen. Het was bovendien mijn allereerste oudejaarsconference, ondanks het feit dat ik deze week officieel 30 jaar (!) in het vak zit. Dat is al best lang, maar het werken met camera’s verveelt mij nog steeds niet. Nooit. Geen seconde. Ik kijk alweer met veel plezier uit naar alle uitdagingen die 2024 zal brengen.

 

Ik wens alle lezers van mijn blog het allerbeste voor dit nieuwe jaar. Blijf gelukkig en gezond. Zorg goed voor jezelf, maar vooral ook voor anderen. Laten we lief zijn, goed naar elkaar luisteren, een beetje begrip tonen en niet te snel (ver)oordelen. Dan wordt het vast weer een heel tof en visueel jaar.