Donderdag 6 juni 2024, 06:35 uur. De zon kwam op in Colleville-sur Mer. De zee was rustig en azuurblauw. Ik kon Omaha Beach zien vanaf het Amerikaanse Oorlogskerkhof in Normandië. Bovenop de heuvel zaten dit keer geen Duitse scherpschutters, maar een bataljon Amerikaanse soldaten maakte hun kanonnen klaar voor de saluutschoten die zij later op de dag zouden afvuren tijdens de officiële herdenking van D-Day.
Dit was hét moment waarop de eerste soldaten van het Amerikaanse leger hun platbodemschepen bij Omaha Beach verlieten, maar dan precies 80 jaar later. Eigenlijk had ik best een uurtje later mogen beginnen, maar voor het idee was ik al om zes uur meegelopen met de collega’s die wel vroeg moesten beginnen.
Dinsdag 6 juni 1944, 06:35 uur. Het was grauw weer in Normandië en er stond een sterke stroming. De kleppen van 36 landingsvaartuigen klapten open. Zonder dekking moesten de eerste 1.450 Amerikaanse soldaten nog 300 meter door de zee en over het strand van Omaha Beach voor ze zich ergens konden verschuilen. De Duitsers, die klaar zaten op de heuvels om hun posities te verdedigen, wachtten tot het allerlaatste moment met vuren om hun posities niet te verraden. Zodra de mannen voet zetten op Franse bodem vlogen de granaten en mitrailleurkogels om hun oren. Die eerste aanvalsgolf werd in één klap uitgeschakeld. In de eerste vijf minuten van de aanval werd bijna 90% van de manschappen gedood. De strijders die waren overgebleven zaten vast in deze hel en wisten uiteindelijk pas na uren, en met heel veel moeite, een doorgang te creëren op het strand.
Het is slechts 80 jaar geleden. Er zit eigenlijk maar één mensenleven tussen. Dat voel je wanner je in Normandië op de plekken komt, waar tijdens de Tweede Wereldoorlog zo hard is gevochten. De afgelopen week was het extra bijzonder, omdat er overal herdenkingen plaatsvonden. Oude legervoertuigen reden af en aan. De hele dag vlogen er allerlei militaire toestellen laag over, om te oefenen voor de officiële flyby’s, die ze op donderdag zouden maken.
Zo vroeg in de ochtend, in de ochtendstilte op dat indrukwekkende oorlogskerkhof, voelde ik me piepklein, maar ook beetje verbonden met de wereldgeschiedenis. Ik keek over de zee en zag in de verte een paar echte oorlogsschepen voor de kust liggen. Voor mijn neus stonden kanonnen en Amerikaanse militairen. Toch kon ik me niet écht voorstellen hoe het hier tachtig jaar geleden moet zijn geweest, ondanks dat ik er veel over heb gelezen, aandachtig naar de foto’s van Robbert Capa heb gekeken, documentaires heb gezien en natuurlijk de legendarische speelfilms The Longest Day en Saving Private Ryan.
Ik was al een hele week in Normandië met een complete Nederlandse ploeg van We Are Live en Miltenburg AV, om ons voor te bereiden op de live-registratie van de Amerikaanse herdenking. Die mochten wij technisch en productioneel verzorgen in opdracht van de American Batlle Monuments Commission. Een klus die we mede te danken hadden aan goed werk het vorig jaar, tijdens de herbegrafenis van een Amerikaans slachtoffer uit de Eerste Wereldoorlog.
Nu was het allemaal veel groter en de voorbereidingen hadden al maanden in beslag genomen. Het was een complexe opdracht, omdat alle beslissingen moesten worden goedgekeurd door de plaatselijke organisatie, mensen van het Amerikaanse leger én uiteindelijk ook door de autoriteiten van het Witte Huis. Het maakte de opdracht alleen maar interessanter. Zo’n megaproductie maak je niet vaak mee en gelukkig hadden we ruim de tijd om alles wat we moesten of wilden doen ook zo goed mogelijk te doen.
Terwijl wij onze camera’s plaatsten werd het monument op het oorlogskerkhof nog omgebouwd tot een tijdelijk podium. Door alle bureaucratie duurde dat veel langer dan gepland. Er was al wekenlang keihard aan gewerkt, maar op het laatste moment moest alles toch weer anders, zodat President Joe Biden en de Franse president Macron de overgebleven D-Day veteranen konden ontvangen, eren en bedanken. Naamkaartjes op de stoelen verraden dat naast allerlei ambassadeurs of de Amerikaanse minister van defensie ook Steven Spielberg en Tom Hanks op de eerste rij plaats zouden nemen.
De beelden die wij hiervan met 16 camera’s maakten werden overgenomen door alle grote Amerikaanse stations, zoals CNN, CBS, ABC en NBC. Mijn camera stond rechts voor het podium, op nog geen 15 meter van de hoogwaardigheidsbekleders en de 150 veteranen, die allemaal een plek kregen op het podium. De laatst overgebleven mannen en een paar vrouwen, die erbij waren op 6 juni 1944. Zij waren nu minimaal 95 jaar of ouder. De meesten in rolstoel. Ze zwaaiden en salueerden. Een enkeling kwam, onder luid applaus, lopend het podium op. Hun opkomst, die werd begeleid door prachtige filmmuziek, bezorgde me kippenvel. Het waren fragiele oude opaatjes, die trilden en emotioneel werden van deze ceremonie. Ik las ergens dat eentje vlak voor vertrek in Canada is overleden en een ander tijdens een tussenlanding in Duitsland. Het is dus aannemelijk dat dit de laatste keer was dat we konden herdenken in het bijzijn van de veteranen die het allemaal nog met eigen ogen hebben gezien. Mensen die hun leven op het spel hebben gezet voor onze vrijheid en welvaart en die zoveel van hun makkers zagen sneuvelen. Ik vroeg me af wat er allemaal in hun hoofden om ging terwijl ze zaten te wachten op de komst van Biden en Macron.
Wij hadden een goede tijd in Normandië. Een week om nooit meer te vergeten. De ploeg was hecht en naast al het harde werken was het erg gezellig. De lat werd telkens ongemerkt iets hoger gelegd, maar de omstandigheden waren zo optimaal dat iedereen zijn of haar uiterste best deed om er alles uit te halen wat er in zat. Ongeacht of het over het eigen vakgebied ging of niet. We verbleven in tijdelijke huisjes die geplaatst waren in een weiland, niet ver van de locatie. Daar stond ook een grote tent waarin de mensen van de Cateringfabriek er alles aan deden om ons zo goed mogelijk te verzorgen. Wat resulteerde in een unieke sfeer en zo konden we met veel plezier toewerken naar een heel spannende live-uitzending, waarin niets meer mis mocht gaan. Dat lukte!
Uiteindelijk was het oorlogskerkhof met zijn 9.387 witte kruisen door de Amerikaanse geheime diensten omgetoverd tot een onneembare vesting. Het was uniek om daar met een pas, waarop stond dat ik behoorde tot de ‘staff’, redelijk vrij rond te lopen. In afwachting van de ceremony sprak ik met mannen die de Amerikaanse president beveiligen, maar ook met commando’s die nu deel uitmaken van de 75th Ranger Regiment en die deze week uit eerbetoon aan hun beroemde voorgangers de beklimming van Pont du Hoc hebben nagedaan.
Eigenlijk kan ik nog uren over de afgelopen week schrijven. Het zijn teveel indrukken om te beschrijven. Hoe trots ik was op mijn collega die met een handcamera voor de presidenten uit moest lopen, over mijn tijgertochtje met een audiokabel onder het podium, over een bliksembezoek aan een museum, de strandwandeling bij ondergaande zon, enzovoort, enzovoort. Het is voer voor hele lappen tekst, maar om dit verhaal rond te maken moeten we terug naar de vroege ochtend van 6 juni 2024. Noem mij gerust een idioot of een freak, maar ik vind het mooi om, als ik er dan toch ben, precies 80 jaar later en exact om 06:35 uur een foto te maken van Omaha Beach. Ik hoop dat hij goed gelukt is en dat jullie het een mooi plaatje vinden. Voor mij is en blijft dit voor altijd een herinnering aan een heel, heel, heel bijzonder project.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Ik wil reacties altijd eerst even lezen, voor ze op dit weblog worden geplaatst. Daarom kan het even duren voor een reactie wordt gepubliceerd. Ik plaats niet zomaar elke reactie. Het is mijn weblog, dus ik bepaal wat ik een goede reactie vind en wat niet. Als je het er niet mee eens bent, dan moet je lekker zelf een weblog beginnen.
Anonieme reacties zal ik extra kritisch bekijken.