wet DBA

De wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties, waarmee Staatssecretaris Wiebes het vorig jaar ZZP’ers en hun opdrachtgevers de stuipen op het lijf joeg, is inmiddels van alle prioriteitenlijstjes verdwenen. Nadat het kabinet handhaving tot 1 juli 2018 heeft uitgesteld, lijkt iedereen gerustgesteld. Freelancers en opdrachtgevers zijn weer overgegaan tot de orde van de dag. Niemand maakt zich nog zorgen.

Toen de wet DBA het vorig jaar van kracht werd ontstond een onwerkbare situatie. In Omroepland ontdekten de meeste freelancers dit pas op het moment dat het eigenlijk al veel te laat was. Wij waren druk met andere zaken toen de politiek deze wet in elkaar flanste en er, met hulp van de vakbonden, doorheen jaste.

Freelancers vinden het prettig om hun eigen boontjes te doppen en zijn daarom niet goed georganiseerd. Bijna niemand is lid van een bond of belangenorganisatie. Er was dus ook geen lobbyclub die echt namens ons had meegedacht. Wij schrokken pas wakker toen het eigenlijk al vijf over twaalf was. Het eerste jaar werd gelukkig een overgangsjaar. De belastingdienst zou niet direct streng controleren, waardoor nog steeds bijna niemand in paniek raakte. We dachten massaal dat het allemaal zo’n vaart niet zou lopen tot het uiteindelijk onmogelijk bleek te zijn om sluitende modelcontracten op te stellen. Opeens ontdekten we dat, na het afschaffen van onze VAR, de Arbeidswet uit 1907 ons de das om deed. Die past al lang niet meer bij de huidige praktijk met vage begrippen als ‘gezagsverhouding’ en ‘vrije vervanging’.

Ik heb me hier persoonlijk enorm boos over gemaakt en schreef op mijn weblog een open brief aan Staatssecretaris Wiebes. Mijn betoog ging gelijk ‘viral’. Binnen een paar dagen werd die brandbrief 100.000 keer gelezen. Ik werd uitgenodigd bij de Belastingdienst, mocht mijn verhaal doen voor de camera van RTL Nieuws en sprak zelfs verschillende Kamerleden in een openbare hoorzitting. Het voorbeeld van de eenvoudige cameraman die zijn werk niet meer normaal kon doen werd een van de meest gebruikte voorbeelden in de hele discussie over de Wet DBA. Het duurde even, maar na een tijdje touwtrekken en lobbyen zagen ook Minister Asscher en Staatssecretaris Wiebes in dat het zo niet langer kon.

Daar zijn we nu. De wet DBA ligt in de ijskast. Het wachten is op een nieuw kabinet. Zij mogen het oplossen. Dus blijft het de vraag waar de heren in Den Haag uiteindelijk mee komen boven de markt hangen. Van alle kanten krijgen ze goede adviezen, behalve van de ZZP’ers uit Omroepland, want die zijn inmiddels weer gewoon keihard aan het werk. Alsof er niets aan de hand is. Daar is niets mis mee, maar we moeten wel waakzaam blijven. Wie goed op de hoogte is wordt bovendien niet gefopt of bang gemaakt door vage berichten of organisaties die, onder het mom van de wet DBA, ergens voor willen laten tekenen.

Natuurlijk is het een goede zaak dat omroepen, producenten en facilitaire bedrijven nu bekijken of ze verstandiger om kunnen springen met kort lopende contracten en zelfstandige ondernemers moeten er zelf voor zorgen dat hun zaken op orde zijn. Elke ZZP’er moet een serieus tarief voor zichzelf vaststellen, eigen leveringsvoorwaarden hebben, niet afhankelijk zijn van slechts enkele opdrachtgevers, weten hoe lang hij of zij ergens zit en doen aan risicospreiding. Iets organiseren voor de oude dag, bewuste keuzes maken voor (onverhoopte) arbeidsongeschiktheid en een beetje sparen om niet gelijk in de knoei te komen als het even tegen zit. Dat hoort allemaal bij ondernemen. Zeer waarschijnlijk gaat de belastingdienst daar straks naar kijken als ze een onderscheid moeten maken tussen schijnzelfstandigheid en ZZP’ers die daar heel bewust zelf voor gekozen hebben.

Doe dat nou! Neem jezelf als ZZP’er serieus. En als je dat allemaal te duur of ingewikkeld vindt moet je snel zorgen dat je ergens in dienst genomen wordt.

Deze column schreef ik voor BM (voorheen Broadcast Magazine), hét mediavakblad van Nederland. Elke maand mag ik een stuk schrijven voor dit prachtige tijdschrift in de reeks ‘Point of view’. Dit betoog staat in BM 366, de digitale uitgave van augustus 2017. Hierin staat ook een interview dat ik maakte met de lichtmannen Misha Gort en Jelle Hiemstra. Een abonnement op BM kan ik iedereen die werkzaam is in de audiovisuele mediawereld aanraden.