ultra high-definition tv

Amsterdam. De camera ziet er uit alsof dit een apparaat is dat oorspronkelijk is ontwikkeld voor de Olympische Winterspelen van 1972 in Sapporo, Japan. Bij nader inzien blijkt het een futuristische wonderdoos uit 2005 te zijn. Een hypermoderne videocamera in een lullige behuizing. Met dit Japanse ding zijn de eerste experimentele opnamen gemaakt in een revolutionaire film- of televisienorm.

In een klein zaaltje, op de International Broadcast Convention in de Amsterdamse RAI, mochten we met ongeveer 50 anderen kijken naar de demonstratie. Een film van ongeveer een kwartier in uitzonderlijk hoge resolutie.
De standaard van onze huidige televisie is 720x576 (zeg 414.720 pixels). Ultra High-Definition TV heeft 4320 beeldlijnen en een resolutie van 33.177.600. De vergelijking zal technisch gezien niet helemaal kloppen, maar het beeld is opgebouwd uit ongeveer 80 maal zo veel puntjes als ons huidige tv toestel en nog altijd 16 maal zo scherp als de HD standaard van 1080 beeldlijnen waar op dit moment alle videofreaks en mediamongolen enthousiast over zijn.
Van verschillende kanten had ik gehoord dat deze filmvoorstelling van de Japanse Nationale TV (NHK) zeer de moeite waard was. Dat wilde ik wel even met eigen ogen zien. Het licht ging uit en op een groot scherm werden beelden geprojecteerd waar ik stil van werd.
Het filmpje bestaat vooral uit indrukwekkende totaalshots van bijzondere plekken op aarde. Een zebrapad in Tokyo, een stukje van een voetbalwedstrijd, een sumoworstelpartij, Times Square, en vooral prachtige natuuropnamen. Zo scherp dat de ogen van de kijker zelf het beeld moeten afscannen en iedereen zijn eigen keuzes maakt. Rondkijken in een video-opname die wel heel erg realistisch is. Alles in een ruim totaal, zo haarscherp dat je tijd nodig hebt om zelf keuzes te maken.
Het was fantastisch, niet te beschrijven, maar al na een paar minuten was mij duidelijk dat deze scherpe beelden vragen om een totaal andere, veel rustigere, cameravoering dan we nu gewend zijn. De film moet bijna saai zijn om de kijker de kans te geven alle beelden goed in zich op te nemen. Zoomen en zelfs de kleinste camerabewegingen ervaar je als storend.
Ik moest denken aan een verhaal dat in omroepland de ronde doet over een regisseur die jaren geleden naar Afrika was geweest en zijn cameraman had opgedragen om uitsluitend wijde totalen te filmen. Terug in Hilversum, in de hypermoderne editset van het NOB, riep hij plotseling tegen zijn editor: "En dan hier inzoomen!"
De man had gehoord dat moderne montageapparaten alles konden met beeld en hij dacht dat digitaal inzoomen geen probleem zou zijn. In de jaren '90 was dat technisch misschien wel mogelijk, maar het beeld werd direct onscherp en korrelig. Tegenwoordig zijn die technieken ietsje beter, maar als we straks in Ultra HD hebben opgenomen en in standaard HD gaan uitzenden dan valt er in de montage veel meer te kiezen.
De demofilm ging sneller voorbij dan me lief was. Het surroundgeluid was ook fantastisch, maar ik had daar amper op kunnen letten. Na een tam applausje verliet iedereen stilletjes de zaal. Ik in ieder geval zwaar onder de indruk. Met evenveel verbazing moeten mensen rond 1950 gereageerd hebben op het moment dat ze naar de eerste televisie uitzendingen keken, of toen ze voor het eerst een kleurentelevisie zagen.
Terwijl Nederland langzaam overschakelt op breedbeelduitzendingen is de techniek alweer een stap verder. HDTV is klaar voor een opmars. De volgende stap is misschien Ultra High-Definition TV. De komende jaren valt dat nog onder de noemer toekomstmuziek, maar het is wel een deuntje waar ik vrolijk van word.