land van Jack en Tren

Kronenberg. Ik kan me niet herinneren wanneer ik voor het laatst in de Peel ben geweest. Het is zo'n streek die bekend is door boeken, verhalen of liedjes, maar waar je zelden komt. Zo ben ik volgens mij niet eerder in Kronenberg geweest. Wel ken ik het gelijknamige nummer van Rowwen Hèze, al heb ik nooit precies begrepen wat Jack Poels en Tren van Enckevort in het refrein bezongen.

de loes de moetsjoe dwaile
die weilna sal kompas
de wassas talajero iekkeras massimas

Vanmiddag was ik opeens in 'Kroenenberg'. Voor de kerk op het plein. Twee brigadiers stonden op de Peelweg met oranje hesje en een spiegelei om schoolkinderen veilig over te laten steken, maar er was amper verkeer. Klaar over!
Café Ummenthun was nog gesloten. In de verte reed een tractor met achterop een paar kisten rode appels. Rustig pruttelde de blauwe Ford richting Sevenum. Een grijze mevrouw op de fiets, met een boodschappentas aan het stuur slingerde een beetje.
Twee Polen op een stijger schilderden een raamkozijn. Hun schuurmachine was het enige dat lawaai maakte in het dorpshart van Kronenberg. Als de man met grote snor en groene overall even stopte om een shaggie te roken, was het doodstil in het dorp.

ze waas donker achttien joar en neet te kriege
als ze vurbeej kwaam dreide alle kupkes mei
un oaver al die heite blikke mar te zwiege
ik doch 't is good ik ging nar eur toe en ik zei

Kronenberg is opeens landelijk nieuws sinds deze week iemand heeft opgeschreven dat ze er Polen willen weren. Dat blijkt allemaal reuze mee te vallen, maar een lichte overdosis cameraploegen, fotografen en journalisten is al afgereisd naar Noord-Limburg.
Het gaat om twee huizen in de Peelstraat, die zijn verkocht aan bedrijven, die er Poolse werknemers in huisvesten. Volgens de buren soms wel dertien tegelijk.
De Kronenbergers zijn bang voor waardevermindering van hun twee-onder-een-kapwoningen en vinden het niet zo gezellig dat ze geen contact krijgen met de steeds wisselende buren.

ze keek meej aan of dat ze water haj zeen brande
mar niemand zaag hoe ik langzaam bezweek
want mier boetelands haj ik neet mier vurhande
dus nog mar ens terwijl ik nog wat Spaanser keek

Na een paar korte gesprekjes met buurtbewoners bleek dat ze eigenlijk weinig last hebben van de hardwerkende Polen. Hooguit af en toe in een weekend staat de muziek wat hard. Het is de mensen in de Peelstraat vooral te doen om de woonvorm. Ze vinden een soort pension of matrassenverhuur ongepast in gewone woonhuizen en dat stoort vooral als twee van twaalf woningen in een klein dorp zo'n functie hebben.
Die buitenlanders spreken nauwelijks een woordje over de grens en stiekem doen de mensen in Kronenberg dat ook niet. Van integratie is dus geen sprake.

nou heb ik op zich niks teage vremde tale
mar ik vond 't op zien minst 'n bitje erg
toen ze zei ge mot beloave neet te baale
mer ik bin Nel en ik koom oet Kroenenberg

Het was een mager onderwerp voor de actualiteitenrubriek, maar wel mooi regionieuws. En ik had eindelijk eens rustig kunnen kijken in het land van Jack en Tren. Het decor van liedjes als Peel in brand, Twieje wurd, Helenaveen en Rowwen Hèze.
Graag was ik nog even naar America gegaan, maar dat zat er niet in. Mensen van de televisie hebben nooit tijd. Plotseling gedoe bij de VVD; onderwerp voorlopig in de prullenbak. De ploeg en satellietwagen naar Hans Wiegel, die uiteindelijk niet voor onze camera wilde reageren.