P. ergernis

Hilversum. Als je echt helemaal niks kan en toch veel geld wil verdienen moet je voorlichter worden. Marketingmedewerker, woordvoerder, mannetjesmaker of communicatieadviseur. Er is werk genoeg in die richting en het is een vrij beroep. Iedereen die kan praten mag zichzelf communicatiespecialist noemen. 
De opmars van de voorlichters is niet te stuiten. Sinds kort heeft zelfs de Nederlandse Dwergwerp Federatie twee public relations dwergen in vaste dienst. En daarmee is ook de laatste organisatie in ons land voorzien van onbekwame beeldvormers. Het herprofileren van de werpdwerg is inmiddels begonnen.
Voorlichters stellen zich tegenwoordig niet langer op als bemiddelaar, maar als onbuigzame ego’s die zich dagelijks voorbereiden op een nieuw gevecht in de oorlog met de pers. Het is vooral de angst die regeert. Ze zijn bang om hun goedbetaalde baantje te verliezen, hebben over het algemeen te weinig verstand van zaken om goede afwegingen te maken en dus is alles ‘Nee!’.
Zelfs Het Klokhuis, uitgeroepen tot meest vredelievend programma van Nederland, wordt tegenwoordig stelselmatig geterroriseerd door overijverige imagowaakhonden. Tijdens de opnamen lopen geen Golden Retrievers, maar Pitbulls mee. In elke cameraploeg zien zij de vijand en soms zijn ze nog vals ook.
Voor een opname van Het Klokhuis is iedere letter uitgeschreven. Het script wordt vooraf uitgebreid doorgesproken met mensen van de organisatie die zo gastvrij zijn om het programma te ontvangen. Desondanks gaan voorlichters steeds vaker op de stoel van de programmamakers zitten en tijdens het filmen roepen wat wel of niet geschikt is voor de uitzending. Kommaneuken, woordjes veranderen of dwars liggen om zich te laten gelden zodra er baasjes in de buurt zijn. 
Ik heb twee recente voorbeelden van PRgernis die ik helaas (in het belang van mijn opdrachtgever) niet tot in detail kan beschrijven. Neem van mij aan dat een draaidag van Het Klokhuis lang en zwaar wordt als Mien van de afdeling communicatie zich er mee gaat bemoeien. Zeker als ze telkens ‘Dat is toch niet interessant!’ roept, als ze even twijfelt of haar superieuren iets wel of niet goed vinden. Ze begrijpen niet dat zo’n script een zorgvuldig geconstrueerd kaartenhuis is. Haal je er tijdens de opname nog iets tussenuit, dan kan een heel item in de soep lopen. 
Het ergste is dat de meeste hoger geplaatsten juist weer heel flexibel zijn en wel dondersgoed in de gaten hebben wat leuk is en wat schadelijk zou kunnen zijn. Zij zien nooit een bezwaar als het niet kritische Klokhuis voorbij komt. Meestal blijkt binnen tien seconden dat ze de woordvoerder helemaal niet nodig hebben. Je ziet ook regelmatig dat ze binnen hun eigen organisatie -op het laatste moment- niet voor elkaar krijgen wat ze hebben toegezegd.
Maar het ergste is dat zo’n voorlichter door de mand valt op het moment waarop hij of zij zich gaat bemoeien met de technische kant van de opname. Opmerkingen over licht, camerastandpunten of beeldhoeken slaan de plank altijd finaal mis. Ze hebben de klok horen luiden, maar geen idee waar de klepel hangt. En dus leidt dit misplaatste en tijdrovende meedenken vaak tot irritaties bij de cameraploeg die toch al een drukke dag heeft.

Ja, ik ben gefrustreerd. Dat is niet zonder reden. En ik zal wel ruzie krijgen met een paar communicatieadviseurs in mijn eigen omgeving, maar dat heb ik er graag voor over. Dat de gemiddelde voorlichter een zwaar overschatte wauwelaar is moest ik gewoon even kwijt. 
En het lucht nu al op.