ode aan 'zij die niets kunnen'

Utrecht. Het is natuurlijk makkelijk scoren en wellicht heel flauw om grapjes te maken ten koste van anderen. Zeker wanneer zij niet helemaal goed zijn. Maar het is ook zonde als je nooit iets mag zeggen over ‘zij die niets kunnen’. Het betreft immers een groeiende groep in Omroepland. Volgens mij is er zelfs sprake van een trend, die in zekere mate verband houdt met ‘zij die niets verdienen’ en ‘hullie die je niks kwalijk mag nemen.’ Wat weer niet wil zeggen dat ‘zij die weinig verdienen’ nooit iets kunnen of dat ‘zij die juist heel veel verdienen’ ook altijd bijzondere capaciteiten bezitten. Integendeel. Het is veel gecompliceerder dan dat.
Laten we het weer eens hebben over omroepmedewerkers die niets kunnen en toch een riant salaris opstrijken. Nou niet direct afhaken als je je aangesproken voelt, want ik vind dat deze groep meer waardering en respect verdient. Van deze mensen kan je veel leren. Bijvoorbeeld onderhandelen. Bluffen en de zogenaamde ‘blijf zitten waar je zit en verroer je niet’ strategie. 
Een goede vriend wees mij onlangs op een boekje met de hilarische titel: “Bluff your way into television”. Grappig bedoeld en te vergelijken met de serie ... For Dummies. Het schijnt dat dit boekje in heel wat bureaulades op het Mediapark verscholen ligt onder gigantische stapels programma-ideeën, facturen, sollicitatiebrieven, rapporten en nota’s. Kortom op de burelen van managers en overig hooggeplaatst omroeppersoneel. Nu ik het weet zie ik dit handboek voor ‘zij die niets kunnen’ steeds vaker in boekenkasten of onder papierhopen vandaan geschoven.
Maar het is natuurlijk geen schande. Je werkt al dertig jaar bij de televisie, bent begonnen als assistent van de assistent van de runner en hebt met licht elleboogwerk langzaam een positie verworven waarvan de titel indruk maakt op familieleden en buren, niet op collega’s. Televisie kijken doe je niet en heb je ook nooit gedaan. Laat staan dat je ooit op een set bent geweest. Ja, bij de uitreiking van de Televisierring of op een ander feest waarbij toevallig camera’s aanwezig waren. Verder heb jij je gespecialiseerd in (kijk)cijfertjes. In mensen moet je vooral niet geïnteresseerd zijn. Liefde en passie voor het vak zijn louter onhandig. Figuren die daarover beginnen hoef je niet serieus te nemen. Die kan je financieel uitmelken, omdat zij het vooral voor de lol doen.
Ik ga me nog eens in deze groep verdiepen. Het boeit me, zoals alle facetten van het televisiemaken mijn interesse hebben. Liefst zou ik er een uitgebreide studie aan wijden. Wellicht zou je zelfs kunnen promoveren op zij die veel verdienen in Hilversum en toch weinig kennis van het medium hebben. Helaas ontbreekt het mij aan tijd. Ik moet wel hard werken voor mijn centen.
Legendarisch is de eindredacteur die zonder blikken of blozen beweerde dat hij nog nooit op locatie is geweest, omdat hij bang is dat kennis over het productieproces hem zal belemmeren in “vrij denken”. Ik begreep opeens waarom wij altijd met de meest krankzinnige ideeën worden opgezadeld. 
Eerder heb ik al eens melding gemaakt van de uitvoerend producent die niet wilde betalen voor filetijd. Dat was niet zijn probleem. Hij vond eigenlijk dat dit het probleem was van de cameraploeg die hij eerder in bikkelharde onderhandelingen al helemaal had uitgeknepen. 
Regelmatig schrik ik ’s nachts wakker als ik weer eens gedroomd heb over de verschrikkelijke producente die haar eigen organisatorische missers wilde verhalen op de technische crew door keihard te beweren dat zij hadden gerommeld met hun uren. En de regisseur die geen lampen mee wilde nemen naar het buitenland om (over)gewicht uit te sparen, maar toen een aantal scènes in het donker tegen vielen wilde hij dat het facilitaire bedrijf zijn kleurcorrectie sponsorde. Er zijn legio voorbeelden van slimmigheidjes waar je van kan leren.
Je moet brutaal zijn, hard, genade- en gewetenloos. Zo kan je verdomd ver komen. Kijk maar eens naar de leasebakken waar dit soort figuren ’s ochtends (niet te vroeg) uit stappen. In Hilversum mag je gewoon pronken met onkunde.
Val ik in herhaling? Misschien wel. Maar sommige zaken blijven me mateloos fascineren.
En ikzelf? Ik heb ondanks de crisis een goed jaar achter de rug. Boven verwachting en eerlijk gezegd baart mij dat zorgen. Is het echt zo eenvoudig om je bij die groeiende groep aan te sluiten of krijg ik de klappen in 2010?