10 dingen... (die je nooit tegen een cameraman moet zeggen!)

In Omroepland willen sommige opdrachtgevers wel eens vergeten dat een cameramannen ook maar een mens is. Al zien die gasten er nog zo stoer en zelfverzekerd uit met zo'n bazooka-achtig apparaat op de rechter schouder; diep van binnen zijn het kwetsbare en onzekere typetjes. Elke cameraman heeft zo zijn gevoelig snaartje. Een teentje of pikkie waar je snel op kan trappen.

Wie te ver gaat zal de rest van de dag moeten dealen met een narrige, driftige of cynische cameraman. Voor je het weet loopt een opname gierend uit de hand of gaat de handrem op alle creativiteit. En daarvoor zijn draaidagen tegenwoordig te duur. Daarom hier een paar basisregels om bonje op de set te voorkomen. Tien dingen die je nooit tegen een cameraman moet zeggen:

10   Ik draai altijd met ... en dat is de beste cameraman die ik ken, maar hij kon vandaag niet.

Het lijkt voor de hand liggend, toch wil je niet weten hoe vaak op deze knullige wijze (al tijdens de heenreis) een draaidag naar de knoppen geholpen wordt. De betreffende regisseur of verslaggever probeert vooral open en eerlijk te zijn, maar zijn cameraploeg heeft gegeten en gedronken, nog voor ze begonnen zijn. Noem het een vorm van overgevoeligheid, maar cameramannen zijn nou eenmaal niet graag de tweede keuze.

9     Gisteren lukte het wèl om iemand voor een raam te interviewen...

Ja, koekoek! En jij laat hier even keihard blijken dat je geen verstand van zaken hebt. Gisteren was het een bewolkte dag. Vandaag schijnt de zon. Tegen zoveel tegenlicht is geen lamp uit de standaard set opgewassen. Voor een speelfilm of commercial plakken ze het raam even af met filtermateriaal, maar zulk spul heeft een gewone televisiecameraman niet zomaar bij zich. Dat moet je vooraf bedenken en aanvragen.

8     Ik ga je aanvragen!

'Ik zie nu al dat jij een hele goeie bent!' Zegt de regisseur na een halve draaidag. Hij heeft nog niets teruggezien en de monitor geen blik waardig gegund. Het is in dit geval ook geen welgemeende opmerking. Meer aardig doen om het aardig doen. Het verschil tussen oprechtheid en slijmballerij kan je namelijk horen.

Het wordt zo vaak geroepen: 'Ik ga je aanvragen!' Het vaakst door mensen die niet eens in de positie zijn om een voorkeur uit te spreken.

De zin 'Ik ga je aanvragen!' wordt zeer gewaardeerd, mits uitgesproken nà de montage en als er serieus zicht is op een potentiele nieuwe samenwerking.

7     Statief is niet nodig.

Nou, dat bepaalt de cameraman het liefst zelf. Het betreft immers zijn rug.

In de meeste gevallen wordt het statief uit praktische en niet zozeer esthetische overwegingen in de auto gelaten. Luiheid is ook een goede term in deze. Want wie moet het statief officieel dragen? Precies!

De mopperende cameraman heeft al zo vaak een statisch interview van 40 minuten of langer, voor een baksteentjes muur en uit de schouder staan draaien dat hij wel beter weet. Liever mee verlegen, dan om verlegen!

6     En dan gaan we lekker eten bij Mc Donalds!

Wat zijn we uit! Voor de producer, verslaggever of regisseur is de draaidag een wekelijks uitje. Dan is het niet zo erg als je een extreem lange dag maakt en slecht eet. De cameraploeg had gisteren echter ook zo'n dag en morgen waarschijnlijk weer. Ook dat moet regelmatig opnieuw worden uitgelegd aan mensen die zichzelf serieus televisiemaker durven te noemen.

5     Ik draai zelf mee.

Met een klein cameraatje wat snijshots draaien is vragen om problemen. Zeker als de regisseur zich helemaal verliest in zijn gefilm. Hij vergeet dat hij er in eerste instantie is om te regisseren. De cameraman zwemt maar wat, in de wetenschap dat zijn materiaal in de montage het eerste zal sneuvelen. En in het ergste geval staat die zelf draaiende regisseur uiteindelijk ook nog in zijn shots.

'Ja, ik werd zo enthousiast...'

4     Draai maar. Weggooien kan altijd nog.

In de basis een gezond uitgangspunt. Het is ook helemaal niet erg als een regisseur dit cliché zo nu en dan gebruikt. Storend wordt het wanneer hij of zij het te pas en te onpas roept en hiermee probeert te verbloemen dat er geen plan is. 'Doe maar wat', kan je ook zeggen. Het werkt niet bepaald motiverend. Bovendien komt het de kwaliteit van het camerawerk niet ten goede als je oeverloos veel materiaal draait.

Waar een cameraman trouwens ook jeuk van krijgt; als je na elke goede take zegt: 'Doe nog maar een keer. Voor de heb!'

3     Ik ben kapot!

'Zo moe!', zei het mooie produktiemeisje na een lange draaidag, waarop ze vooral druk was geweest met niks doen. In de weg lopen en kwijt zijn op de momenten dat de ploeg haar nodig had. 'Ik moest even zitten.'

Tillen deed ze niet. Wel droeg ze de hele dag een fleece van de geluidsman, omdat het zo koud was. Per ongeluk had ze alvast de lekkerste broodjes opgegeten en tot twee keer toe de koffie van de cameraman opgedronken, die anders toch maar koud werd. En na afloop sprak ze dus de legendarische woorden: 'Ik ben kapot!'

2     Had je dat?

Een speler ligt gillend van de pijn op het trainingsveld. De cameraman draait snel zijn camera. Hij wilde net een shot maken van de trainer, aan de andere kant van het veld en stond dus toen het gebeurde met zijn accu richting de onfortuinlijke voetballer. Daar baalt hij zelf ook van. Maar hij wordt pas helemaal kwaad als de verslaggever met enige paniek in zijn stem komt vragen: 'Had je dat?'

Zelfs het grapje kan in dit geval verkeerd vallen.

Maar het aller aller ergste zinnetje is en blijft:

1     Dat lossen we wel op in de montage!

(eventuele aanvullingen zijn welkom!)