centre cross - UIT!!!

De viewfinder is essentieel gereedschap voor de cameraman. Zonder zoeker geen plaatje. Kijkend in dat kleine beeldschermpje moet beoordeeld worden of een shot scherp is en juist gediafragmeerd. Ook tijdens het bepalen van het kader is dit instrument onmisbaar.  Dat is logisch. Het kleine beeldscherm op de camera moet dus ten alle tijde een strak plaatje leveren. Zeker als de omstandigheden kritisch zijn. Denk aan een minimale scherptediepte, grote contrasten of situaties waarbij alle rommel in de omgeving vraagt om een strak afgemeten compositie.

Daarom begint de dag van een cameraman met het instellen van de viewer. Je kan er heel wat aan doen met behulp van de knopjes 'contrast', 'brightness' en 'peaking'. De kleurenbalk (een door de camera gegenereerd testbeeld) moet optimaal worden afgeregeld. En als dit niet meer gaat, omdat het beeldbuisje oud en versleten is, dan hoort een cameraman te mopperen. Dat mag je hem nooit kwalijk nemen. Hij kan immers ook niet geblinddoekt zijn werk doen.

De meeste viewfinders zijn nog steeds zwart-wit. In monochrome kan je het beste beoordelen of een shot scherp is en juist belicht, maar de kleurenzoeker is in opkomst. Die schermpjes worden steeds beter. Zelf moet ik nog een beetje wennen aan deze ontwikkeling en ik vind lang niet alle LCD monitoren even prettig. Bovendien wordt uit kosten overwegingen wel eens gekozen voor een goedkoper schermpje dat eigenlijk niet gemaakt is voor het kritische oog van een cameraman. Dan sta je te werken met een hele dure HD camera, die vraagt om een cameraman die haarscherp kan draaien en moet je af gaan op een monitor waar je recht voor moet staan en geen licht in de zoeker kan hebben.

De moderne camera kan veel informatie weergeven in de zoeker. Zie het als een dashboard. In cijfertjes laat hij zien hoe ver je bent ingezoomd, waar de focus ligt, hoe lang de accu mee gaat, hoeveel minuten je nog kan draaien op de disk, wat de kleurtemperatuur is, op welke norm de camera staat, welk filter je gebruikt, de tijdcode, enzovoort, enzovoort. Er bestaat zelfs zoiets als een focus-assist die je vertelt welk deel van het beeld scherp is en wat niet. Als je alle opties in het menu op 'ON' zet, dan zie je door de cijfertjes, lettertjes en streepjes amper nog het shot dat je draait.

Ik hou daar niet van. Wat mij betreft staat er zo min mogelijk tekst in de zoeker. Voor je het weet zie je een hengel in beeld over het hoofd. Een safety kader kan handig zijn, zodat je in donkere situaties ziet wat de rand van het shot is. Maar het meest zinloze hulpmiddel vind ik -met stip!- het zogenaamde 'centre cross'; een kruisje in het midden van je beeld. Opdat je weet wat het midden is. Alsof je dat nodig hebt.

Tot nu toe heeft niemand mij kunnen overtuigen van het nut van een 'centre cross'. Toch hebben veel cameramannen deze optie aan staan. Dat weet ik, omdat ik het elke keer opnieuw uit moet zetten als ik de camera van een collega over neem. Het stoort mij. En ik vraag me dan af: 'Waarom?'

De laatste tijd ben ik er naar gaan vragen. Meestal krijg ik een vrij ontwijkend antwoord. Dan zeggen collega's dat ze er geen last van hebben. Dat zo'n 'centre cross' kruisje opkomt als je de standaard settings gebruikt en dat ze er verder niet over nadenken. Maar een tijdje geleden kreeg ik een vrij schokkend en heel eerlijk antwoord. Een cameraman met jarenlange "ervaring" bekende: 'Omdat ik niet weet hoe ik het uit moet zetten!'