10 dingen... die je als beginnend cameraman beter niet kan zeggen

Elk jaar rond deze tijd komen er hele kuddes jonge mensen van allerlei AV-gerelateerde opleidingen met de ambitie om zo snel mogelijk cameraman te worden. Ik kan ze geen ongelijk geven. Wel een paar tips.

De concurrentie is groot. Het gaat in eerste instantie vooral om de sociale vaardigheden. Dat lijkt gek, maar de technische kant van het vak kan je mensen aanleren. Gevoel voor compositie is in zekere mate bij te spijkeren. Maar hoe talentvol en creatief een beginnend cameraman ook is, als hij of zij niet in staat blijkt om een goede eerste indruk achter te laten, is het toch snel afgelopen.

Voor jou 10 anderen. We leven in een keiharde wereld. Niet alleen klanten zijn genadeloos, ook collega cameramensen, geluidsmannen en natuurlijk de verantwoordelijken bij facilitaire bedrijven die beslissen of iemand een kans verdient. Of niet.

Wannabee-cameramensen raadplegen dit weblog, omdat ik verschillende verhalen heb geschreven onder de noemer 'hoe word ik cameraman?' Regelmatig word ik benaderd door jonge enthousiastelingen met de vraag of ik ze verder kan helpen. Heel af en toe loopt iemand een dagje met me mee. Dankzij deze wisselende contacten ben ik op het idee gekomen om een paar zinnen mee te geven die beginnend cameramensen beter niet kunnen gebruiken. (En anders alleen zeer weloverwogen.)

10. Ik wist eigenlijk niet wat ik wilde worden... of Ik was net zo lief geluidsman gebleven, maar cameraman betaalt beter.

Cameraman is een vak voor bevlogen, ambitieuze en gedreven figuren die van kleins af aan weten dat ze niets liever willen. Die ook niks anders kunnen. Echte cameramensen dromen in shots. Fantaseren dag en nacht over camera's en mooie klussen. Die komen ergens binnen en bedenken waar de camera moet staan. Zelfs tijdens een begrafenis zitten ze -bij wijze van spreken- in gedachten te schakelen. Dit beroep is geen tweede keuze of een optie als je niks beters weet. Het is een passie. Een roeping!

9. Het kon niet beter.

Een cameraman moet zich elke dag opnieuw redden uit onverwachte situaties. Het is een beroep in ontwikkeling. Inzichten en technieken veranderen. Alles kan op meerdere manieren. Soms gaat het heel goed, maar het kan altijd beter. Altijd!

8. Ehm. Nee, geen vragen. Ik weet alles al.

De eerste vijf jaar zien anderen je als nieuweling. Ook al vind je zelf dat je al gearriveerd bent, de buitenwereld denkt er anders over: Groentje!

Los daarvan blijft het interessant en leerzaam om te weten hoe iemand anders het zou aanpakken. Zelfs als je al 20 jaar cameraman bent is er altijd iets te vragen.

7. Het statief gebruik ik eigenlijk nooit. Ik ben heel steady van mezelf.

Je bent zelfverzekerd en weet vast waar je over spreekt, maar het komt over als lariekoek. Stellige uitspraken schieten bij collega's met meer ervaring nou eenmaal snel in het verkeerde keelgat. Zo is het statief niet voor niets uitgevonden en kan je bijvoorbeeld ook handheld draaien zonder groothoeklens. Pas dus op dat je niet te vaak een discussies verzeilt raakt die je niet kan winnen. 

6. Ik maak nooit foto's. Fotografie vind ik stom.

Fotograferen is de basis van het vak. Meer zeg ik niet.

5. Zelf wil ik het liefst zo snel mogelijk documentaires draaien, commercials en speelfilms. Televisie is niet zo mijn ding.

Kijk, Jan de Bont, wij van de televisie zijn hartstikke trots op ons werk. Wij houden van dit medium en zijn licht allergisch voor filmacademie-figuren die een beetje neerkijken op de tv-wereld. Zo moet je als beginnend violist bij André Rieu ook niet zeggen dat je het Concertgebouworkest ambieert. Beter van niet.

4. Zal ik het ff doen?

Ook al ben je nog zo handig, doe alsof je respect hebt voor je coach of begeleider. Zet hem niet zomaar voor schut en zeker niet waar een opdrachtgever bij is. Daar kunnen ze over het algemeen slecht tegen.

3. Het programma waarvoor ik het liefst zou willen draaien is het 3 Op Reis.

Mijn standaard openingsvraag aan iemand die zegt dat hij graag cameraman wil worden is voor welk programma hij of zij het liefst zou willen werken. In principe is er geen verkeerd antwoord, maar als je zegt dat 3 op Reis je droomklus is, ben je om te beginnen niet origineel. Mijn volgende vraag is dan wat er zo bijzonder knap is aan het camerawerk van dit programma. Meestal valt het gesprek daarna stil.

Als je wilt reizen moet je reisleider worden of bij de KLM solliciteren. Buitenlandklussen zijn een prettige bijkomstigheid, niet de belangrijkste reden om cameraman te worden. Vind ik.

2. Ja, maar...

Bij AT5 hadden we een collega die altijd een excuus paraat had. Meestal had zijn statief het gedaan. Of de lens, een verslaggever, de planning, productie, de zon of de geïnterviewde. Het lag nooit aan hem. Bij elk item van hem dat we terugkeken had hij minimaal drie ja-maar's. Om doodmoe van te worden.

Uiteindelijk bedacht iemand de 'Ja-Maar-Piekenpot'. Iedereen die nog met een ja maar durfde te komen moest een gulden doneren. Binnen een maand zouden we met alle cameramensen kunnen uit eten op kosten van die ene collega. Alleen toen we het voorstelden zei hij: 'Ja. Maarrrrrrrrrrrr....'

1. Ik kijk nooit televisie!

Echt gehoord. Van een jonge, net beginnend cameraman. Nog niet zo lang geleden. Maar ik hoef toch niet alles uit te leggen, hé?