Ik vang beelden. Professioneel als freelance cameraman, maar ik heb ook altijd een fotocamera bij me. In deze tijd, waarin iedereen foto’s maakt met zijn telefoon, kies ik toch het liefst voor de iets hogere kwaliteit van een camera met een betere lens. Vind ik leuk. ’s Avonds kan ik me urenlang vermaken met het bewerken van alle geschoten plaatjes. Ook in mijn vrije tijd móét ik momenten vastleggen.
Als freelance cameraman werk ik in opdracht van organisaties die mij daarvoor vorstelijk betalen. Wanneer daar een soort van contract bij komt kijken staat in de kleine lettertjes bijna altijd dat ik afstand doe van alle rechten. Ik begrijp dat, want het is voor omroepen, producenten en facilitaire bedrijven een onwijs gedoe wanneer ze bij hergebruik van videomateriaal telkens op zoek moeten naar de oorspronkelijke makers. Mijn creativiteit wordt afgekocht, zullen we maar zeggen, al geloof ik niet dat je een deel van mijn tarief zou kunnen aanwijzen dat daarvoor staat.
Foto’s maak ik niet zo vaak tegen een vergoeding, maar dat wil niet zeggen dat iedereen die beelden ongevraagd mag gebruiken. Ook niet bij eigen publicaties op social media. Het zijn immers mijn foto’s. Toch gebeurt het met enige regelmaat. Mensen kopiëren beelden en plakken ze onder hun eigen berichten zonder mij daarover te informeren. Soms vermelden ze er wel bij dat ik de foto heb gemaakt, maar vaak genoeg niet eens.
Zelfs professionele contentmakers gebruiken soms ongevraagd foto’s voor eigen promotiedoeleinden. Ik vind dat gek. Het is natuurlijk een compliment dat ze mijn plaatje mooi vinden, maar het is ook -op zijn zachtst gezegd- niet netjes als je zonder toestemming het materiaal van een ander gebruikt. Ik geloof niet dat er kwade wil in het spel is. Het is onwetendheid, maar in de basis is het een vorm van diefstal. Laten we zeggen jatwerk. Je gebruikt ook niet zonder het netjes te vragen de telefoon of auto van een ander.
Al het werk van een fotograaf, beeldend kunstenaar, architect, illustrator of ontwerper wordt beschermd door het auteursrecht. Ook op social media werkt dat niet anders dan daarbuiten. Wie een foto plaatst op Facebook, Twitter of LinkedIn geeft een uitgebreide licentie aan het betreffende sociale platform. Dat staat in hun voorwaarden die je, waarschijnlijk zonder goed te lezen, ooit geaccepteerd hebt. Zij mogen blijkbaar afbeeldingen kopiëren, wijzigen en eventueel delen. Het schijnt dat zij zelfs sublicenties mogen verlenen, maar als gewone gebruiker van een platform krijg je zo’n licentie niet. Afbeeldingen op social media zijn dus niet vrij! Die mag je niet zonder toestemming gebruiken. Je mag een bericht delen als het profiel openbaar is, maar je mag een foto niet zomaar even downloaden of kopiëren om er zelf iets mee te doen. Dus als je een foto van iemand anders in een eigen bericht wil plakken en publiceren dan moet je dat netjes vragen aan de maker.
In mijn geval gaat dat niet om geld. Ik vind het vooral een kwestie van goed fatsoen. Soms hoort er bij een foto een verhaal. Het kan zijn dat ik met mensen die op een foto staan een afspraak heb gemaakt over het gebruik. En als er geen mensen op de foto staan kan het nog zo zijn dat ik de foto onder bepaalde voorwaarden op mijn eigen socials heb geplaatst. Bijvoorbeeld na overleg met een opdrachtgever of de beheerder van de locatie waar de foto is genomen.
Het is een kleine moeite om het even te vragen. In bijna alle gevallen krijg je vervolgens van mij het grote bestand en eventueel kan ik zelfs even checken of er in mijn bestanden nog een beter beeld zit voor een bepaald doel. Maar vraag het altijd even! Tenzij ik jou zelf een foto heb gestuurd waar je op staat. Dan zeg ik er meestal gelijk bij dat je met het beeld mag doen wat je wil.
Zelf ik zal ook niet snel foto’s plaatsen waar mensen op staan zonder dit aan ze te vragen. Vind ik ook niet chique. Daarom plaats ik zo vaak foto’s waar niemand op staat of waar ik alleen zelf op sta. Scheelt me veel gedoe.
Tip van Flip:
Maak vooral je eigen foto’s. Dat is het leukst. En als je een bepaalde foto graag wil gebruiken, zorg dan dat je toestemming van de maker hebt en van de mensen die op de foto staan. Naamsvermelding is netjes, maar ook dat kan je het beste even met hem of haar bespreken. Als je een foto wil gebruiken voor serieuze promotiedoeleinden en de maker niet kan achterhalen, dan is het sowieso verstandig om te kiezen voor een ander plaatje, want je zal niet de eerste zijn die een serieuze schadevergoeding moet betalen op basis van het auteursrecht.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Ik wil reacties altijd eerst even lezen, voor ze op dit weblog worden geplaatst. Daarom kan het even duren voor een reactie wordt gepubliceerd. Ik plaats niet zomaar elke reactie. Het is mijn weblog, dus ik bepaal wat ik een goede reactie vind en wat niet. Als je het er niet mee eens bent, dan moet je lekker zelf een weblog beginnen.
Anonieme reacties zal ik extra kritisch bekijken.