shading

Biddinghuizen. Een vertaling van ‘shading’ is: op kleur brengen. De shader bij een grote televisieproductie zorgt er dan ook voor dat alle camera’s gelijk liggen. Opdat de kijker geen verschil in kleur en diafragma ziet tussen camera 1, 2, 3... enzovoort. In het Nederlands noemen we hem of haar ook wel de beeldtechnicus. Het is meestal een technische persoon die de regiewagen of de studio van binnen en van buiten kent.
Het is LowLands en ik ben even in de gelegenheid om achter de schermen mee te kijken. Stilletjes ben ik in de DutchView regiewagen geslopen, waar het optreden van Kyteman wordt geregistreerd. En om niemand te storen blijf ik in het techniekhok hangen, achter de shader of beeldtechnicus.
De belichter in de tent waar Kyteman optreedt maakt er een blauwe soep van. Veel zij- en tegenlicht, weinig frontlicht en voor televisie lang niet genoeg witlicht. Bovendien knettert hij met zijn niveaus. Van nul tot honderd en terug in twee tellen. Knal de lampen lichten fel op en pats alles is weer zwart. 
Het hoort kennelijk bij de act. Het publiek zal niet klagen, al kan het beter, maar voor televisie is het dramatisch. Met de camera’s van vijftien jaar geleden had je niets meer gezien. Nu is het vooral keihard werken voor de shader. Die levert een top prestatie.
Hij moet zes camera’s bijhouden en er voor zorgen dat ze het juiste diafragma hebben voor de regisseur de beelden kan gebruiken. Dat gaat razendsnel, op afstand, met behulp van een soort joysticks. Het vergt een overdosis concentratie, handigheid, inzicht en techniek.
Hoewel ik al honderd jaar bij de televisie werk heb ik nog nooit zo nadrukkelijk op dit vakgebied gelet. Natuurlijk kom ik er regelmatig mee in aanraking, maar het is totaal anders als je er rustig achter kan staan en ziet wat zo’n beeldtechnicus echt doet. Zeker onder deze complexe omstandigheden.
Als een concertpianist bedient hij zijn control panels. Vingervlug. Zijn ogen scannen de zes monitoren af. Tussendoor kijkt hij op meetinstrumenten voor zijn neus of het technisch ook een beetje klopt. Hij kan geen seconde zijn aandacht verliezen, want dan doet de belichter in de zaal alweer iets onverwachts. 
Ik kan niets anders dan, tussen twee nummers door, voorover buigen en tegen de shader van dienst te zeggen dat ik respect voor hem heb. Want het is super knap wat hij doet. Normaal gesproken kan hij met de afdeling licht communiceren, maar hier gebeurt dat niet. Televisie is bijzaak en degene die daar het meerste last van heeft is de beeldtechnicus. Hij lost het keurig op en de kijker zal straks hooguit spreken van sfeervolle beelden.
Deze onmisbare discipline wordt in videoland vaak een beetje vergeten. Beeldtechnici doen over het algemeen behoorlijk anoniem hun werk, in het donkerste deel van de regieruimte en de gemiddelde televisiekijker weet niet eens dat ze bestaan. 
Dat is jammer.