werk kopen

Jaren geleden kwamen in een AC restaurant te Meerkerk de managers en baasjes van facilitaire bedrijven bij elkaar om te spreken over een tender van Endemol. In het geniep, want wat ze deden was hartstikke illegaal. Het maken van prijsafspraken is immers streng verboden, maar ze waren het spuugzat om telkens weer tegen elkaar uitgespeeld te worden.

Na lang overleg werd een bodemprijs afgesproken. Niemand zou cameraploegen aanbieden onder een bepaald dagtarief.   

Maar op de terugweg van Meerkerk naar Hilversum belde een van de aanwezigen al met de producent en hij noemde een prijs die honderd gulden onder het afgesproken bedrag lag. Zijn inmiddels failliete firma kreeg de opdracht.

Het facilitaire wereldje bestaat eigenlijk maar uit een paar partijen. Twee hele grote bedrijven en een aantal kleintjes. De hoeveelheid werk neemt in Nederland nauwelijks nog toe, maar toch willen ze allemaal groeien. Dat kan alleen als een firma de klussen van een ander bedrijf afpikt en de meest effectieve manier om dit te doen is door met prijzen te stunten.

Zo lang als ik in Omroepland rond loop (dik 17 jaar) is dit spel aan de gang. Producenten en omroepen lachen zich kapot. Iedere keer als je denkt dat de bodem van de put bereikt is, heeft iemand een nieuw gaatje gevonden en gaat het uitknijpen, uitwringen en kaasschaven van de facilitaire markt verder.

Een paar zomers geleden stond ik op de planning van een facilitair bedrijf en sprak met een accountmanager. Hij vertelde vrij open over het feit dat hij voor de zomerperiode werk ‘gekocht’ had. Tegen dumpprijzen had hij cameraploegen aangeboden bij verschillende omroepen. Dit alles met de intentie om het eigen personeel gedurende de rustige periode aan het werk te houden en wellicht een positieve indruk achter te kunnen laten bij nieuwe opdrachtgevers. Uiteraard had hij de extreme kortingen niet aangeboden bij trouwe klanten. Ik vroeg de goede man hoe de concurrentie had gereageerd, maar daar had hij tot op dat moment niet over nagedacht. Hij haalde zijn schouders op.

Ik denk dat als je een keer iets weg geeft, het daarna lastig wordt om er weer de gangbare tarieven voor te rekenen. Bovendien win je er weinig mee, want klanten en opdrachtgevers zijn over het algemeen niet super trouw en loyaal. Die kijken eerst naar de prijs. Wie het goedkoopste is krijgt negen van de tien keer de opdracht. Logisch. Dus als je nu zieltjes wint met stuntprijzen wil dat zeker niet zeggen dat je de volgende keer automatisch aan de beurt bent. Zelfs niet als je dat afspreekt.

Ik heb wel eens een pilot voor de AVRO gemaakt. Dat gebeurde op basis van een zogenaamde pilotregeling. Voor apparatuur wordt niets betaald, maar als de proefuitzending door de ballotage komt en er een serie van wordt geproduceerd dan krijgt de leverancier van de pilot de opdracht en mag hij in veel gevallen ook de materiaalkosten van de pilot in rekening brengen. Maar deze tape lag eerst een jaar op de plank en toen wist zogenaamd niemand meer van eerder gemaakte afspraken. Het programma is nu elke week op televisie en de faciliteiten komen van een ander bedrijf. Ik geloof dat er ooit nog ‘sorry’ is gezegd, maar verder heeft er niemand stappen ondernomen. De AVRO is immers een belangrijke opdrachtgever. Die wil je niet zomaar kwaad maken...

Elk jaar opnieuw wordt er keihard onderhandeld over het in beeld brengen van potjes voetbal. Je zou denken dat iedereen weet wat het kost om een wedstrijd te registreren met 1, 3, 6 of 22 camera’s en dat je er, met die kleine winstmarges van tegenwoordig, snel uit bent. De opdracht zou moeten gaan naar de sympathiekste partij of naar de club die dit het beste kan, maar zo’n gedachte is verschrikkelijk naïef. Het telkens weer een nieuw gevecht en dus wordt het steeds goedkoper voor de producent die lang wacht en het spel keihard speelt. Ieder jaar opnieuw hoor ik bij facilitaire bedrijven die de klus niet gekregen hebben dat degene die het wel doet zwaar onder kostprijs moet werken en de opdracht als het ware ‘gekocht’ heeft.

‘Voor dat geld kunnen wij het niet doen!’ roepen ze heel stoer en een jaar later doen ze het toch. Voor nòg minder. Omdat je al die dure middelen nou eenmaal beter op de weg kan hebben, dan dat ze in het magazijn liggen. Mensen kunnen maar beter aan het werk zijn, dan dat ze thuis zitten.

Ik ken niet alle details, maar verbaas me er wel over dat de facilitaire bedrijven, die elkaar voortdurend beschuldigen van het kapot maken van de markt, elkaar vervolgens gewoon helpen door sets of losse spullen te verhuren. De uitleg luidt als volgt: ‘Aan elk setje dat zij moeten inhuren verdienen wij gemakkelijk geld en zij verdienen er niks op.’ Daar zit iets in, maar ik denk dat je op lange termijn de markt alleen maar verder verziekt. Als die bedrijven allemaal hun rug wat rechter zouden houden hield iedereen onder de streep meer over.

Maar zo werkt het niet. Iedere keer weer heel geven de verkopers en managers facilitaire bedrijven cadeautjes aan hun klanten, die vervolgens voor een deel worden afgewenteld op het personeel. Zij betalen de kortingen uiteindelijk door in te leveren. Dagprijzen worden uurtarieven, verzekeringen en pensioenen worden geminimaliseerd, overuren niet serieus genomen, lunch en diner worden goedkoper en nu is het nieuwste voorstel dat de reistijd er aan gaat. Een cameraman kan best in zijn eigen tijd naar Amsterdam, Lutjebroek of Australië. En dan zeggen ze bij de facilitaire bedrijven met droge ogen dat het komt, omdat ‘de markt’ er niet meer voor wil betalen... Niet meer hoeft te betalen, zal je bedoelen. Het is weggegeven! Cadeau gedaan. Ingepakt met een grote strik er omheen. Want als wij het niet doen, dan doet een ander het wel.