camera intercom

Het spitsen der oren is nog knap lastig als de boel door een lichtgroene helikopterpilotenheadset tegen het hoofd wordt gedrukt. Die krengen kunnen best een beetje knellen. Voordeel is dat deze Clark's je behoorlijk goed afsluiten voor omgevingsgeluid, hoewel dat niet in alle gevallen wenselijk is. Meestal wel.

Het is namelijk van groot belang dat een cameraman niet alleen kijkt, maar ook goed kan luisteren. Liefst naar zes geluidsbronnen tegelijk! En dan, tijdens het zoomen, scherpstellen, kadreren, verplaatsen en om zich heen kijkend, selecteren welk geluid van belang is. De regisseur, de schakeltechnicus, de regieassistent, de onderlinge partyline, de omgeving of het programmageluid.

Om te beginnen moet de cameraman kunnen anticiperen op de inhoud van het programma. Of dat nou een gesprek is, deskundig sportcommentaar of muziek. Wanneer de blazers stoppen en de gitarist een solo inzet moet de cameraman weten wat hem te doen staat. Als de commentator denkt dat een spits hinkt met zijn been, dan wil de kijker direct zien of dat echt zo is. En zodra een interviewer zich tot een bepaalde gast richt wil elke regisseur die persoon zo snel mogelijk zien, onder het motto: 'Wie lult is in beeld'.

De cameraman moet dus weten wat het verhaal is. De onderlinge verhoudingen kennen en begrijpen waar het inhoudelijk over gaat. Wie ligt in de clinch met wie? Waar zitten de ouders van degene gaat winnen of waar is het meisje gebleven dat net nog door de zanger van de band uit het publiek getrokken werd? Wie is de burgemeester, de staatssecretaris of de oud topsporter die het startschot komt lossen?

Omdat niet alle camera's tegelijk op dezelfde signalen moeten reageren is er de intercom. Een onmisbare bron van informatie voor de cameraploeg. Maar denk niet dat er alleen een regisseur in de regiewagen zit die commando's geeft waar cameramensen naar luisteren. Naast hem zit de schakeltechnicus die het af en toe even over neemt. Bij grotere producties zit er ook nog een regieassistent en soms een eindredacteur die zich overal mee wil bemoeien. Allemaal hebben ze een eigen rol en een brokje onmisbare informatie.

Dat moet de cameraman allemaal filteren. Auditief multitasken. Hoe sneller de beeldwissels elkaar opvolgen hoe meer que's er door elkaar komen. Soms is het een hele brei van geluid door elkaar. In het heetst van de strijd gaan mensen dan roepen of zelfs schreeuwen.

Achter op de camera zitten drie knopjes waarmee een cameraman de verschillende bronnen een eigen niveau kan geven op zijn headset. Je hebt 'production' daarop zitten alle personen in de regieruimte, 'engineering' wat een techniekkanaal is en waarmee je collega's kan bereiken zonder de regisseur lastig te vallen en tot slot 'program' waarmee je het programmageluid zachtjes kan afluisteren. Toch blijft het een hele kunst om te horen wat je moet horen. Om vervolgens al die informatie om te zetten in de juiste shots en camerabewegingen.

Zo stond ik deze week nog op een klus waarbij heel subtiele zoompjes werden gevraagd op het moment dat mijn camera 'on-air' was. Heel langzaam inzoomen. Kruipen als het ware. Maar als je te vroeg begint is het al te close voor je geschakeld bent, als je te snel gaat wordt het onrustig en als je te laat aanzet is dat lelijk. Het is een soort fijnschrijven. Wie met zijn hand gaat trillen is af.

Ik had het klamme zweet in mijn handen. Opperste concentratie. Het was een live uitzending waar op dat moment meer dan een miljoen mensen naar keken. Op mijn oren had ik een van de meest bevlogen regisseurs van Nederland. Iemand die in al zijn enthousiasme helemaal los kan gaan. 
NU NU NU! GAAN GAAN GAAN! DOE DOE DOE! NUHUUUU!!!
Hij haalt er alles uit, maar het voelt als cameraman soms wel alsof hij echt op je nek zit. Letterlijk. 
PA-PA-PA-PA-PA-PAM!!! 
Je krijgt nauwelijks kans om nog te luisteren naar het gesprek aan tafel.
RA-TA-TA-TA-TA!

Dit vak is prachtig, maar zo nu en dan kan het behoorlijk zenuwslopend zijn. Dan voelt het alsof je moet kalligraferen in opdracht van een strenge generaal die ondertussen -vlak achter je- zijn mitrailleur leeg schiet.

Oef!