shading op 3!

De eerste Broadcast Magazine van 2016 is uit en die ligt vanaf woensdag in de winkel. Bij wijze van uitzondering gewoon te koop in de sigarenzaak of bij Albert Heijn. Dat heeft alles te maken met de verkiezing van de Omroepman van het Jaar. Een uitgelezen gelegenheid om er eens eentje te kopen en te lezen. Er staat onder andere een door mij geschreven interview met Frank Screever (de technische man van Facility House Multicam) in. Maar ook onderstaande column. Dus alle beeldtechneuten van Omroepland, als je nog eens moet uitleggen wat je precies doet... Koop deze Broadcast Magazine!

shading op 3!

Als we het hebben over ‘werken achter de schermen’, dan denken de meeste mensen niet direct aan beeldtechnici, terwijl zij nou juist in de meest letterlijke vorm achter de schermen werken en er ook nog eens voor zorgen dat er op die schermen iets te zien is. Deze jongens en meisjes worden ook shaders genoemd en je kan ze vinden achter in elke regiewagen. Het zijn doorgaans vrij onopvallende types. Willy Wortels die dingen doen waar normale mensen niks van begrijpen. Ze verbinden alles en iedereen met elkaar.

De beeldtechnici zijn eigenlijk de (vergeten) groente van de televisiewereld. Essentiële vitamine, voor elke meercameraproductie. Visuele smaakbepalers.

Zonder beeldtechnici komt geen enkele grote meercameraproductie van de grond. Zij alleen weten precies hoe zo’n peperdure, uitschuifbare regiewagen werkt. Waar je op moet drukken om het gevaarte überhaupt aan of uit te zetten. Goede shaders weten veel van de verschillende disciplines die nodig zijn bij grote producties, al lopen de meeste daar niet zo mee te koop. Zo zijn ze bijvoorbeeld altijd in overleg met de belichters, want als beeld en licht niet samenwerken valt een peperduur lichtplan, waar vaak maanden aan is gewerkt, in duigen.

Uiteraard komt het goed als je een paar professionals inhuurt die gewoon ‘hun ding’ doen, maar dan krijg je keurig, een ietwat braaf, technisch perfect plaatje. Juist wanneer ze uitgedaagd worden blijkt dat de input die ervaren beeldtechnici geven enorm is. Het gaat namelijk om een goede balans tussen techniek en creativiteit. Zij zorgen immers voor de ‘look and feel’ van het beeld. Ze bepalen de kleurinstellingen, het contrast, het zwartniveau en diafragma. Dus ook met hoeveel of hoe weinig scherptediepte er wordt gefilmd. Zo kunnen ze, net als een cameraman, belangrijke keuzes maken over wat de kijker te zien krijgt en hoe.

Met hun joysticks regelen ze dat alle beelden mooi bij elkaar passen. En het is geen sinecure om, op een zonnige winterdag, vier camera’s onder controle te houden tijdens een voetbalwedstrijd die half in de zon en half in de schaduw gespeeld wordt. Alle camera’s moeten op elk moment geschakeld kunnen worden of in een herhaling bruikbaar zijn. Ook de registratie van een (pop)concert met veel camera’s en een op hol geslagen belichter kan een hele kluif voor de beeldploeg zijn. Dan is het multitasking-to-the-max en moet je bijna helderziend zijn om de regisseur en een razendsnelle schakeltechnicus voor te blijven. De druk is groot, want als het goed is hoor je daar niemand over, maar als de shader een keertje net even te laat is, hoor je sommige regisseurs al roepen: “Shading op 3!”

Verder bemoeien in Nederland de meeste regisseurs zich nauwelijks met deze beroepsgroep. Beeldtechnici worden helaas nog te vaak gezien als noodzakelijk kwaad, een verlengstuk van de regiewagen of zelfs als ‘technische autisten’. Zij krijgen lang niet altijd de credits die ze verdienen en worden te weinig betrokken bij het creatieve deel van een productie. Dat is een gemiste kans. Zeker in een tijd waarin technische ontwikkelingen elkaar in rap tempo opvolgen, moet je natuurlijk handig gebruik maken van de technische kennis die zulke tovenaars bezitten.

Ik maak in ieder geval een diepe buiging voor deze gasten. Deze column sluit ik af met de woorden die alle cameramensen aan het eind van elk project over de technische intercom uitspreken, voor ze de camerakabel uit het apparaat trekken, maar die in principe nooit door iemand anders dan de beeldtechnici worden gehoord: “Dames en heren van de techniek, DANKJEWEL!”