Boudewijn Büch

Onderstaande column schreef ik voor Broadcast Magazine en is gepubliceerd in het november nummer van dit vakblad.

Vrijdag is het alweer 10 jaar geleden dat Boudewijn Büch overleed. Vier jaar voor zijn dood -in 1998- mocht ik een aantal reizen met hem maken voor het VARA programma De Wereld van Boudewijn Büch. Zo waren we samen in Amerika voor, onder andere, een aflevering over Andy Warhol. Daarna heb ik tien delen van een serie over Goethe gedraaid en een Lassie Toverrijst commercial met Büch opgenomen. Ongeveer honderd dagen hebben we van 's morgens vroeg tot 's avonds laat met elkaar opgetrokken. Daarna had hij genoeg van mij en werd ik bruut aan de kant gezet. Afgedankt, zoals dat uiteindelijk met al zijn cameramensen gebeurde.

Boudewijn Büch is de meest complexe persoon waarmee ik ooit heb gewerkt. Het kon gebeuren dat we tijdens het ontbijt over de grond rolden van het lachen en dat hij, nadat we onze spullen gepakt hadden, voor de rest van de dag zweeg. Ik kan je melden dat dit zeer verwarrend is. Zeker voor een cameraman van 26 met nog geen vijf jaar ervaring.

Tegelijkertijd was het de meest leerzame periode in mijn leven. Büch wist veel over geschiedenis, kunst, muziek, boeken, reizen en schrijven. De kunst van het verzamelen. Op goede dagen kreeg de crew ook les over Goethe, Warhol, Hitler, Jagger of Napoleon als de camera niet liep. Wanneer meneer het nodig vond kocht hij boeken en CD's voor ons. Of hij nam mij mee naar een museum, trok me langs alle onbelangrijke werken en liet me naar een bepaald schilderij kijken. Ik moest op een bankje gaan zitten (zonder camera dus) en vervolgens vertelde hij een kwartier lang over dat doek. Dan had ik even een onvergetelijk 'De Wereld van Boudewijn Büch-moment' voor mezelf.

's Avonds in een restaurant vertelde hij, tot tranen toe geroerd, over de dood van zijn zoon en het boek 'De Kleine Blonde Dood' dat hij hierover geschreven heeft, terwijl ik al wist dat die zoon nooit bestaan heeft. Maar hij geloofde echt in zijn eigen verzinsels en dat maakte hem ook zo'n interessante programmamaker. Het deed er niet toe of het allemaal klopte wat hij zei; het ging vooral om de manier waarop hij vertelde.

Als Boudewijn uitlegde dat Goethe op vrouwen met dikke tieten viel, waren er natuurlijk weinig kijkers die wisten of dit ook daadwerkelijk klopte. Op het schilderij achter hem was dan een minnares van Goethe te zien en die dame had inderdaad een flinke boezem. Zo beweerde hij ook glashard dat een standbeeld van Goethe in Weimar niet klopte, omdat Goethe niet links, maar rechtsdragend was. Ik vond dat zeer vermakelijk en het leverde goede televisie op, maar of het waar is weet niemand.

Op een dag filmden we in een grafkelder waar de kist staat met stoffelijke resten van Goethe. Boudewijn kon stiekem die kist aanraken en deed dat ook. Hij raakte er helemaal geëmotioneerd van. Dichter bij zijn held kon hij niet komen. Dat duurde ongeveer vijf minuten en het leverde bijna evenzoveel bruikbare televisieminuten op.

Draaidagen duurden nooit lang. Alles stond er in een keer op. Hij wilde nooit iets over doen. Hield desnoods rekening met voorbij razend verkeer of zei er iets van. Het waren allemaal one-takers waarin bijna niet geknipt hoefde te worden. Meestal waren we langer bezig met het maken van algemene beelden, dan met het opnemen van statements.

Het was een goedkope vorm van televisiemaken. We waren met een klein team op reis (camera, geluid, producer en Boudewijn) en hadden iets langer de tijd dan strikt noodzakelijk, maar dat verdiende hij weer terug, omdat hij geen kantoor vol redacteuren nodig had. Boudewijn Büch deed ter plaatse zijn eigen research. In de boekhandels van Rome zocht hij bijvoorbeeld naar uitgaven over Goethe in Rome. Die bladerde hij 's nachts door en de volgende morgen wist hij voor zijn gevoel alles over de tijd dat Goethe in Rome was. En wat hij niet wist, dat verzon hij er gewoon bij.

Nu, 10 jaar na zijn dood, heeft hij nog steeds een hele schare bewonderaars. De jeugd van tegenwoordig weet echter al niet meer wie Boudewijn Büch was. Dat vind ik wel een gek idee. En het is jammer dat zo'n reisprogramma niet meer gemaakt wordt. Simpelweg omdat er niet zo'n geniale gek is die het kan presenteren.

Boudewijn Büch op de Vesuvius, zaterdag 26 september 1998