Tozo or not Tozo

dagboek - ZZP’er in crisistijd 

(nr. 14 / dag 20)  

Ik was er helemaal klaar voor. Gisterenmorgen zou ik even die tijdelijke bijstandsuitkering voor ZZP’ers aanvragen. Al mijn opdrachten als freelance cameraman zijn geannuleerd door de maatregelen die zijn genomen om het Coronavirus in te dammen, dus dacht ik in aanmerking te komen voor de noodmaatregel. Tot ik ging lezen. 

De Kamerbrief van de vorige week over de tijdelijke overbruggingsregeling voor zelfstandig ondernemers is helder: 

“Zelfstandig ondernemers met financiële problemen kunnen een beroep doen op deze voorziening, die uitgevoerd wordt door gemeenten. De nadruk op snelheid impliceert mogelijk wel dat niet al het misbruik en oneigenlijk gebruik ondervangen kan worden. Het kabinet doet een nadrukkelijk appel op mensen die extra ondersteuning niet nodig hebben om af te zien van een aanvraag. Die ontlast de uitvoering en draagt bij aan een doelmatige besteding van publieke middelen.”

Op de site van de Gemeente Utrecht lees ik: 

“De tijdelijke regeling is bedoeld voor ondernemers die niet meer kunnen rondkomen zonder financiële steun.”

En even verderop: 

“Deze tijdelijke regeling is vooral bedoeld voor zelfstandigen die het niet zouden redden zonder ondersteuning. Als u het wel zou redden moet u zelf de afweging maken wat ethisch verantwoord is.”

Tot slot: 

“Maakt u bewust misbruik? Dan krijgt u een boete.”

Wie goed leest en enigszins principieel is, komt tot de conclusie dat je echt aan de grond moet zitten om in aanmerking te komen voor dat gratis minimumloon. Als je een appeltje voor de dorst hebt, word je geacht om dat eerst op te eten. Feit is dat er in eerste instantie niet goed gecontroleerd wordt om vaart te kunnen maken, maar aan het eind van het jaar moet iedere ZZP’er natuurlijk wel belastingaangifte doen. Gaan ze dan controleren wie ten onrechte zo’n uitkering heeft ontvangen en eventueel zelfs boetes uitdelen? Ik weet het niet. Ga ik dat uitproberen? Nee.

Maart was in financieel opzicht een super slechte maand voor mij, maar ik heb wel net iets meer dan het bestaansminimum omgezet. Dan kom je sowieso niet in aanmerking voor die uitkering. Tenzij je de boel belazert. 

Voor april en mei weet ik het nog niet. Als ik deze maanden helemaal niks verdien kan ik in principe tot 31 mei met terugwerkende kracht van de noodmaatregel gebruik maken. Liever zet ik alles op alles om toch een paar klussen mee te pikken en zo wat geld binnen te harken. Ik ga pas van overheidssteun gebruik maken als het echt, echt, echt niet anders kan. Zo is het bedoeld en het is ook mijn eer te na.

Spannend is het wel. Ik slaap onrustig, omdat ik nagenoeg niks verdien. Mijn vaste lasten zijn best hoog door een serieuze arbeidsongeschiktheidsverzekering, mijn spaarregeling voor pensioen, alle overige (zakelijke) kosten, het levensonderhoud, de hypotheek en twee kinderen in de groei. Het gaat hard, maar ik heb natuurlijk een bescheiden buffertje. Daarmee red ik het hopelijk tot de zomer. Het wordt in mijn geval spannend als er eind augustus of begin september nog steeds geen werk is voor freelance cameramensen. Of als de auto, de wasmachine en de verwarmingsketel het tegelijk begeven. 

Ik moet naar mezelf kijken en niet naar anderen, maar het raakt me wel dat verstandige zelfstandige ondernemers hun spaargeld zien verdampen en dat collega’s (met vergelijkbare omzetten), die roekelozer gehandeld hebben, nu al vooraan staan bij de noodloketten. Want wees eerlijk, je moet toch serieus even achter je oren krabben wanneer je als ZZP’er binnen een maand door je buffer heen bent?

Als zelfbenoemd DBA-deskundige durf ik in ieder geval te voorspellen dat we als ZZP’ers, na deze crisis, onwijs op onze vingers getikt worden door de minister. De politiek zal dan zeker terugkomen op het feit dat teveel ZZP’ers geen echte ondernemers zijn. Zij die niks geregeld hebben voor een onverhoopte arbeidsongeschiktheid, die geen pensioen opbouwen en die dus ook niet eens in staat zijn om een gezonde reserve op te bouwen maken geen reclame voor de groep zelfstandige ondernemers zonder personeel.