(doem)denken

Intercity, Sittard-Utrecht CS. De overheid moet miljarden bezuinigen en beraad zich momenteel over de ‘hoe’ vraag. Ik ben het nooit met de PVV eens, maar ik vrees dat Geert een punt heeft als hij zegt te willen beginnen met het afschaffen van allerlei subsidies. Volgens mij heeft hij ook al geroepen dat er wel wat te halen valt bij de Publieke Omroep en ergens heeft hij gelijk. Het kan best een tandje minder. Zeker als je het af zet tegen onderwijs of de zorg. Wat is dan belangrijker?
Alleen is het voor mij persoonlijk niet fijn als de overheid besluit om de budgetten van omroepen als VARA, NPS en NOS aan te pakken. Dat zijn voor mij belangrijke opdrachtgevers. Het is nu al te merken dat ze in Hilversum een hand op de knip houden, al heb ik er zelf nog geen last van.
Maar er gaat hoe dan ook veel veranderen. Om te beginnen in september met de komst van nieuwe omroepen en het verdwijnen van NOVA en Netwerk. Dat heeft zeker gevolgen voor de cameraploegen die regelmatig voor deze rubrieken werken. Hoewel het ook zomaar kan gebeuren dat er opeens (tijdelijk) meer werk is, omdat verschillende omroepen nu weer voor zichzelf beginnen met Brandpuntachtige programma’s. Maar dit is het begin. De komende jaren zullen zeker spannend worden.
Wie nadenkt snapt dat er vroeg of laat bezuinigd moet worden. Neem nou al die verschillende omroepen met ieder een eigen bestuur, directie, administratie, gebouw en bezemkast. Ons zuilensysteem is hopeloos achterhaald en kost klauwen met geld. Misschien zijn drie publieke televisienetten zelfs teveel van het goede. Er word bovendien veel belastinggeld uitgegeven aan programma’s waarvan je je kan afvragen of ze wel op een gesubsidieerd kanaal uitgezonden moeten worden. Waarom ik nou aan de Palingsoap* denk weet ik ook niet. En opeens vraag ik me af wie eigenlijk de nieuwe Mary Poppins is geworden?
Het is een ingewikkelde discussie waar een cameraman zich wellicht niet in moet mengen, maar ik zie de bui al hangen. Als er straks bespaard moet worden, dan wordt in eerste instantie door omroepbaasjes en producenten gekeken of het met minder en goedkoper technisch personeel kan. Lees: cameramensen. Er zal geen bestuursvoorzitter, manager van een facilitair bedrijf of chef ‘belangrijke zaken’ toegeven dat zijn of haar eigen functie overbodig, dan wel te hoog ingeschaald is.
Ik heb het mooiste beroep op aarde. Het is volstrekt logisch dat veel jonge mensen cameraman willen worden. De concurrentie is groot en genadeloos. Daar wordt al jarenlang handig misbruik van gemaakt door figuren die allerlei Balkenendenormen overschrijden.
Iemand stuurde mij een interessante berekening over het tarief van cameramensen in de afgelopen twintig jaar. Anno 1990 kostte een cameraman 700 gulden per dag. Dat was in die tijd wellicht wat veel, maar doe het maal 1,02 per jaar (=2% inflatiecorrectie per jaar), dan kom je op een bedrag van fl 1.040,16. Omgerekend naar de euro is het € 472,- per dag. Tegenwoordig krijgt de gemiddelde cameraman ongeveer € 350,- per dag. Dat is 30 tot 35% goedkoper dan 20 jaar geleden...
Daar heb ik zelf natuurlijk hard aan meegewerkt door telkens (onder protest) akkoord te gaan met nieuwe voorwaarden die door directeuren van facilitaire bedrijven, productiemaatschappijen en omroepbobo’s werden bedacht, omdat ik het werk zo graag wil doen. Nog steeds stel ik me soepel en niet zakelijk genoeg op, omdat ik leuk werk belangrijker vind dan geld, maar de grens is wel zo’n beetje bereikt.
Camerawerk is zwaar. Onregelmatig, we maken vaak lange dagen en krijgen soms slecht eten. Er worden hoge eisen gesteld aan je sociale vaardigheden, je moet een uitzonderlijke algemene ontwikkeling hebben, op creatief gebied wordt het nodige van je verlangd, technisch moet het werk ten alle tijden optimaal in orde zijn. Je moet kunnen werken onder (tijds)druk en met de meest uiteenlopende figuren. De ene dag wordt het uiterste van je verlangd door vakmensen en de andere dag moet je redden wat een prutser naast je staat te verklooien.
Jobrotation in Omroepland zou wellicht een interessant experiment zijn. Dat cameramensen eens een weekje het beleid mogen bepalen en de managers proberen in beeld te brengen wat er in de wereld gebeurt. Moet jij eens raden wat mijns inziens nog enigszins goed gaat en wat hopeloos in de soep loopt. Al is het maar omdat die managers geen North Face jassen hebben.

Terwijl ik dit schrijf hoor ik de hersenen van een aantal freelance collega’s al kraken. In de hele discussie over verbeterde arbeidsvoorwaarden voor camera- en geluidsmensen heb ik me kritisch opgesteld en was ik uiteindelijk een van de (vele) collega’s die niet mee deed aan de door het CNV gecoördineerde actie. En nu opeens wel roepen dat ik me zorgen maak over de toekomst van het vak.
Dat klinkt misschien dubbel, maar is het in mijn ogen niet.
Ik vind dat niet alle opdrachtgevers en baasjes in Omroepland zich voldoende realiseren wat het belang is van ervaren cameramensen. Er zijn teveel directeuren die mijns inziens niet goed weten wat er komt kijken bij het maken van een televisieprogramma. Daar kan niet genoeg over gesproken worden. Men moet inzien dat er op allerlei punten bezuinigd kan worden, maar dat de kaasschaaf al vaak genoeg over onze rug is gegaan.
Ik vrees alleen het ergste. Toch hoop ik nog steeds dat verstandige mensen er straks, als er bezuinigd moet worden in Hilversum, voor kiezen om het geld uit te geven aan kwalitatief goede programma’s, die door professionals met hart en ziel gemaakt worden. Desnoods minder uren vullen, maar niet bezuinigen op redactie, productie, regie, camerawerk, geluid en montage van de programma’s die overblijven. Snij dan maar in managementlagen, bonussen, administraties, overlegorganen, omroeppolitieke stokpaardjes, achterbandiscussies en koerierskosten.

* De Palingsoap is zo’n programma waarbij bezuinigd werd op een geluidsman en vervolgens geld uitgegeven moest worden aan ondertitels, omdat hele gesprekken onverstaanbaar bleken te zijn... en dat lag niet aan het Volendams accent.