In Den Haag werken ze aan nieuwe wet- en regelgeving rond de ZZP’er en langzaam maar zeker wordt duidelijk wat dit behelst: Er komen regels voor zelfstandigen die minder dan 16 euro per uur verdienen en ZZP’ers die meer dan 75 euro per uur verdienen kunnen straks een zelfstandigenverklaring krijgen, waarmee ze min of meer ongestoord hun gang kunnen gaan. Ook is er sprake van een collectieve verzekering voor alle zelfstandigen, die waarschijnlijk gaat uitkeren zodra iemand langer dan een jaar arbeidsongeschikt is. Dat is allemaal nieuw, maar voor de overgrote middengroep (freelancers die tussen 16 en 75 euro per uur verdienen) ziet het er naar uit dat het vooral oude wijn in nieuwe zakken wordt. Nog even en we hebben weer dezelfde onrust en problemen als ten tijde van die verfoeide wet DBA.
Sinds staatssecretaris Wiebes op 18 november 2016 aankondigde dat de Belastingdienst niet langer zou controleren op de omstreden Wet DBA, freelancen de meeste ZZP’ers er weer vrolijk en ongestoord op los. Inmiddels zijn we drie jaar verder en je zou bijna denken dat we ons nergens zorgen over hoeven te maken, maar niets is minder waar.
Voor de middengroep, waartoe ook de meeste freelancers in Omroepland behoren, is op dit moment een webmodule in ontwikkeling die in de toekomst duidelijkheid én zekerheid moet verschaffen. Het is de bedoeling dat deze vragenlijst op internet, die moet worden ingevuld door de opdrachtgever, louter bestaat uit vragen die noodzakelijk zijn om te ontdekken of iemand als zelfstandige mag werken. Zo ‘lean and mean’ mogelijk noemen ze dit in Den Haag, maar ik heb vandaag de tweede testversie ingevuld en daar ben ik behoorlijk van geschrokken. Het gaat om 44 vragen die een opdrachtgever moet invullen. Om te beginnen heb je voor de eerste vragen enige kennis van het arbeidsrecht nodig. Het gaat over aanneming van werk, fictieve dienstbetrekkingen, de gelijkgesteldenregeling, rechtspersonen en het verschil tussen resultaatverplichting en inspanningsverplichting. In de toelichting bij de vragen wordt wel een en ander uitgelegd, maar als ze dit ‘lean and mean’ durven te noemen, dan hebben ze wel een hoge pet op van de meeste burgers.
De tweede testversie (die een maand lang openbaar is) geeft nu nog geen eindoordeel en we weten niet hoe zwaar de verschillende criteria straks zullen wegen. Uit een eerste testronde bleek wel al dat hij meer gevallen afkeurt dan goed en dat hij soms geen uitsluitsel kan geven. Dat is ook helemaal niet gek, want deze hele vragenlijst is gebaseerd op de bestaande (ongewijzigde) wetgeving en dus kan je dezelfde uitkomsten, twijfels en onzekerheden verwachten als bij de zo omstreden wet DBA. We zijn mijns inziens geen stap verder dan drie jaar geleden.
Minister Koolmees wil geen afstand nemen van de Arbeidswet uit 1907. De vermaledijde ‘gezagsverhouding’ blijft overeind. Ze hebben weliswaar geprobeerd om opnieuw te verwoorden wat deze term inhoudt, maar hoe je het ook draait of keert, het komt uiteindelijk ongeveer op hetzelfde neer. De zelfstandig ondernemer wordt getoetst aan dit sterk verouderde arbeidsrecht en de opdrachtgever moet keer op keer kunnen aantonen dat hij niet per ongeluk iemand inhuurt die door de belastingdienst gezien kan worden als werknemer. Dit zal ook in de toekomst, met of zonder webmodule, in heel veel gevallen leiden tot discussie.
Op maandag 7 oktober jl. was er op het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in Den Haag een bijeenkomst rond het thema ‘Werken als zelfstandige’. Daar hebben minister Koolmees en staatssecretaris Snel de betrokken partijen geïnformeerd over de huidige stand van zaken. Het ging voornamelijk over het minimum inhuurtarief en de zelfstandigenverklaring, maar na afloop heb ik de minister persoonlijk kort gesproken. Een gesprek dat mij niet optimistisch heeft gestemd. Koolmees is namelijk van mening dat een ZZP’er niet hetzelfde werk mag doen als iemand die bij dezelfde opdrachtgever in vaste dienst is. Als hij daarop gaat handhaven wordt dat in Omroepland een groot probleem. Onze branche is er juist helemaal op ingericht om met freelancers de pieken op te vullen. Het is een systeem dat prima werkt in een sector met veelal kortlopende projecten.
Mijn probleem is dat mijn werkzaamheden bestaan uit verschillende soorten opdrachten. De ene keer ben ik de specialist die op naam wordt aangevraagd of die met eigen apparatuur wordt ingehuurd (geen probleem) en de volgende dag help ik een bedrijf met het opvangen van drukte en doe ik in principe niks anders dan de cameramensen die in vaste dienst zijn (wel een probleem).
Als mijn opdrachtgevers straks een vragenlijst gaan invullen, die totaal niet gaat over de manier waarop ik onderneem, kan de uitslag per opdracht verschillend zijn en kan het dus zo zijn dat ik de ene keer probleemloos word ingehuurd en dat een andere opdrachtgever tot de conclusie komt dat hij mij alleen kan inhuren via een uitzendconstructie. Volgens mij kan het nooit de bedoeling zijn dat er straks allemaal tussenbedrijven geld aan mij gaan verdienen, want de uurprijs zal hierdoor echt niet omhoog gaan.
Ik begrijp dan ook echt niet waarom er niet meer gekeken wordt naar de ZZP’er zelf en de manier waarop hij of zij onderneemt. Hoeveel opdrachtgevers heb je? Hoeveel uur per jaar werk je en hoe zijn deze uren verdeeld over de verschillende opdrachtgevers? Heb je een zakelijke verzekering? Heb je een arbeidsongeschiktheidsverzekering? Doe je iets aan pensioen? Maak je reclame? Investeer je in je onderneming? Volg je cursussen? Heb je een website? Ben je ingeschreven bij de KvK? Betaal je keurig netjes je belastingen? Dat telt kennelijk niet, terwijl het volgens mij juist daar om zou moeten gaan. Straks kan een ICT’er die een jaar lang bij slechts één opdrachtgever werkt en meer dan € 75,- per uur verdient ongestoord zijn gang gaan, terwijl ik met meer dan 20 verschillende opdrachtgevers in de knoei kom als een paar belangrijke opdrachtgevers afhaken. Ik begrijp daar helemaal niks van.
Ik las vandaag dat Koolmees een beetje verbolgen is over het feit dat verschillende belangenorganisaties zijn plannen hebben weggehoond. Hij vindt dat de critici alleen opsommen wat ze niet willen, maar dat ze niet komen met een oplossing. Nou, een goede oplossing is volgens mij heel eenvoudig: De VAR! Die Verklaring Arbeids Relatie was zo gek nog niet. Als ze die niet zomaar aan iedereen hadden afgegeven en dáár een goede webmodule voor hadden ontwikkeld, dan hadden we nu een eerlijker speelveld, minder schijnzelfstandigen en allemaal een beter idee over wat het is om een echte ZZP’er te zijn. Laten we stoppen met het kijken naar de opdrachtgever, maar terug keren naar de opdrachtnemer. Die moet zijn zaakjes op orde hebben.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Ik wil reacties altijd eerst even lezen, voor ze op dit weblog worden geplaatst. Daarom kan het even duren voor een reactie wordt gepubliceerd. Ik plaats niet zomaar elke reactie. Het is mijn weblog, dus ik bepaal wat ik een goede reactie vind en wat niet. Als je het er niet mee eens bent, dan moet je lekker zelf een weblog beginnen.
Anonieme reacties zal ik extra kritisch bekijken.